आई मला वाचवा !
अलेक्सा गोर्जी आणि अलेक्सा रोझी या दोघिंची निर्मिती एकाच कंपनीची होती. मात्र त्यांना वेगवेगळया कार्यांसाठी टिल्लूचे बाबा, रमाकांत रणखांबे यांनी ऑर्डर देऊन तयार केलं होते. टिल्लूच्या मदतीसाठी गोर्जी तर आईबाबांच्या मदतीसाठी रोझी, अशी विभागणी होती.
टिल्लूच्या घरी गेल्यावर कसं वागायचं, बोलायचं याचं अल्गॉरिदम किंवा गणित दोघींच्याही मेंदूत टाकलं गेलं होतं. त्यामुळे त्या दोघी सुपर स्मार्ट होत्याच पण आईला अपेक्षित असणाऱ्या सुसंस्कारीही होत्या. तरीसुध्दा गोर्जी आणि रोझी घरी आल्यानंतरच्या पाचव्या मिनिटाला आईने त्यांच्यावर सूचनांचा भडिमार केला.
“दोघींनी गुण्यागोविंदानं राहायचं. उगाच भांडायचं नाही. उखाळ्यापाखाळ्या करायच्या नाहीत. आपण भलं नि आपलं काम भलं. एकमेकांच्या कामात नाक आणि तोंड दोन्हीही खुपसायचं नाही. एकमेकींच्या कागाळ्या करायच्या नाहीत. एकमेकींचे पाय ओढायचे नाहीत. पुढेपुढे करायचं नाही.”
स्पीच रिकग्निशन तंत्राने युक्त असलेल्या गोर्जी आणि रोझी या दोघींनी, आईचं सांगणं काळजीपूर्वक ऐकलं. डीप लर्निंग या तंत्राच्या मदतीनं या सूचनांचं काही क्षणात विश्लेषण करुन, “आम्ही अगदी शहाण्याबाळासारखं वागू”, असं दोघींनी जाहीर केलं.
“पण आई, तुम्ही आम्हाला ज्या सूचना केल्या, त्यांचं विश्लेषण करताना माझ्या मेंदूला असं दिसलय की इतक्या भरमसाठ सूचना एक कजाग सासुबाईच आपल्या सूनेला करु शकते. मी तर तुमची सून नाही. तुम्ही सासू व्हायला आणखी २५ वर्षे लागतील. मग… ” गोर्जीने तिला पडलेली शंका आईला विचारली. रोझीनेही याच आशयाची मान डोलावली.
“बापरे बाप! इतक्या सूक्ष्मबाबी माझ्या सूचनांमध्ये दडल्या होत्या.” आईने आश्चर्यचकित होत विचारलं.
“अहो आई, आम्ही यावर दोन हजार पृष्ठांचा महाग्रंथसुध्दा लिहू शकतो.” रोझी म्हणाली.
“नको…नको… नको. १०० पानांचं पुस्तक वाचायला मला २०० दिवस लागतात. २००० पानांचं पुस्तक वाचायला मला दुसरा जन्मच घ्यावा लागायचा.” आई लगबगीनं बोलली.
“अगं तू, इतक्या सूचना दोघींना दिल्या पण उगाच ‘वचावचा’ बोलायचं नाही, ही सूचना मात्र द्यायला विसरलीस.” बाबा हलकेसे स्मित करत म्हणाले.
“त्यामुळेच त्यांनी आता वचावचा बकबक केली वाटतं.” बाबांना टाळी देत टिल्लू बेरकीपणे म्हणाला.
ते बघून गोर्जी आणि रोझीनेही एकमेकांना टाळया दिल्या. गोर्जीने, ‘वचावचा’ चा अर्थ शोधण्याचं काम तत्काळ आपल्या डीप लर्निंग यंत्रणेला सोपवलं.
‘वचावचा’ न करण्याची सूचना गोर्जी आणि रोझीला दिली नसल्याचं बाबांनी लक्षात आणून देताच आईने गोर्जी आणि रोझीला आपल्यासमोर उभं करुन ‘वचावचा’ करायचं नाही नि कामाशिवाय बोलायचं नाही, अशी ताकीदवजा सक्त सूचना दिली.
तोपर्यंत गोर्जीच्या डीप लर्निंग यंत्रणेने ‘वचावचा’चे ५ लाख अर्थ तिच्या मेंदूत टाकले . जगातील २५ हजार भाषांत असणाऱ्या ‘वचावचा’चा अर्थ तिच्या मेंदूत आला. तो बहुतेक सारखाच असला तरी काही भाषांमध्ये तो शब्दच नव्हता. तर काही भाषांनी त्या शब्दाचा, ” अमूक तमूक ” पर्यायी शब्द असू शकेल नि त्याचा ” ढमूक तमूक ” अर्थ असू शकेल असं सांगितलं. त्यामुळे गोर्जीचा मेंदू इतका गोंधळला की, ‘आई, मला वाचवा, आई मला वाचवा,’ अशी जोरात प्रतिक्रिया त्याने गोर्जीला द्यायला लावली.
“अगं, कशापासून नि कुणापासून वाचवा?” रोझीने गोर्जीला लगबगिनं विचारलं. बाबांनांही तोच प्रश्न पडला. आईने इकडेतिकडे बघितलं. त्या पाचांशिवाय तिथे दुसरं कुणीही नव्हतं. त्यामुळे ती भांबावून गेली. टिल्लूला त्याच्या इतिहासाच्या पुस्तकातलं, “काका मला वाचवा,” हे प्रसिध्द वाक्य आठवलं. त्यामुळे गोर्जीने, “मला वाचवात” ही आई मध्येच कुठून आणली हा प्रश्न त्यालाही पडला.
एकमेकांच्या मनात उमटलेले प्रश्नाचे भाव रोझीच्या डोळयातील कॅमेरा पटापट टिपून या भावातलं विश्लेषणाचं काम त्याने रोझीच्या मेंदूतील चॅटजीपिटीकडे सोपवलं.
‘ही आई कोण? नि गोर्जी, या आईला कशापासून वाचवा याची विनंती करतेय,’ याचा शोध चॅटजीपिटीने क्षणात घेतला नि रोझीला कळवला. ती फुर्रकन हसली.
“अगं आता, तुला काय झालं, असं फिस्कन हसायला.” गोर्जी तिच्यावर डाफरली.
“तिचं बरोबरच आहे.” आई म्हणाली.
“अगं हे, तुम्हा दोघींचं चाललय तरी काय?” बाबांनी आश्चर्यचकित होत विचारलं.
“बाबा गोर्जीने, काकाला ‘आऊट’ करुन आईला ‘इन’ केलेय. हाहाहा! काका उडाला नि आई आली. आई, मला वाचवा! हा हा हा!” आईला वेडावत टिल्लू म्हणाला.
“ठोंब्या, उगाच शहाणपणा करु नकोस. टिल्लूचा कान ओढत आई म्हणाली.
०००
शहाणपणा केला की कान ओढले जातात. हे गोर्जी आणि रोजीच्या डोळ्यातील कॅमेरांनी बरोबर टिपलं. आपण टिल्लूसारखा शहाणपणा करायला गेलो तर ही आई आपलाही कान ओढायची. आपल्या मेंदूतील मज्जातंतूच्या जाळ्याशी आपला कान जोडल्या गेल्याने कानाला इजा झाली तर आपण बहिरे नि मुकेही होऊ नि अर्ध अंगही आपलं लुळं पडून आपण बिनकामाचं होऊ, असा इशारा डीप लर्निंग यंत्रणेने दोघींच्या मेंदूकडे तत्काळ पाठवला.
रोझी एकदम गंभीर झाली.
गोर्जी अत्यंत गंभीरपणे व आज्ञाधारकपणाचा भाव आणत आईला म्हणाली, ” वचावचा, गेलं चुलित! मी तुमच्या आज्ञेच्या बाहेर जाणार नाही. यापुढे नो वचावचा. कधीच मी वदणार नाही, आई मला वाचवा.”
गोर्जी आणि रोझीच्या चेहऱ्यावर अचानक आलेले महागंभीर भाव बघून आईने बाबांकडे बघितलं. बाबांनी टिल्लूकडे बघितलं. टिल्लूने आधी रोझीकडे नि मग गोर्जीकडे बघितलं. दोघींच्याही डोळ्यातील कॅमेराने या तिघांच्या डोळ्यातील भाव टिपून त्याचं झर्रदिशी विश्लेषण केलं. ‘या तिघांना कशाचही निरर्थक आश्चर्य वाटतं. ते एकमेकांना डोळ्यांच्या इशाऱ्यांनी, मला जे वाटत तेच तुलाही वाटतं का? असं त्याची खात्री करुन घेण्यासाठी विचारतात,’ असं गोर्जीच्या मेंदूतील मज्जातंतूच्या जाळ्यात डीप लर्निंगने टाकलं.
काहीक्षण शांततेत गेले.
“अरे तुम्ही दोघी, अशा गंभीर-भिंभिर होऊ नका. आम्हाला उगाच गुन्हा केल्यासारखं वाटायचं.” आई गोर्जीला म्हणाली.
“करेक्ट,”बाबा म्हणाले.
“गंभीर नाही व्हायचं म्हणजे मग त्यांनी काय करायचं?” टिल्लूने बाबांना प्रश्न केला.
त्यांनी, हसतखेळत आपण सांगितलेली कामं करायची.” बाबा म्हणाले.
“पण बाबा, आम्हाला हसता येतं. पण काय खेळायचं, हे मात्र तुम्ही सांगाल तरच आम्हाला कळू शकेल.” गोर्जी आणि रोझी एकाच वेळी म्हणाल्या.
“वाव! वंडरफुल! मस्त! झक्कास!” टिल्लू उत्साहाने म्हणून गेला.
“अरे, तुला असं अचानक बरळायला काय झालं? आईने विचारलं.
“अगं, या दोघिंना हॅगवार्टच्या जादूच्या शाळेत हॅरी पॉटर आणि इतर मुलं, उडणाऱ्या झाडूवर बसून क्विडिट्च खेळ खेळत, तसं खेळायला लावू. खेळालना तुम्ही हा खेळ?” टिल्लूने गोर्जीला विचारलं.
“अरे तू ,काहीही काय विचारतोस.” बाबा रागावले.
“बाबा त्यांनीच विचारलय ना, आपल्याला कोणता खेळ खेळायचा म्हणून.”
“आहे का, शक्य तुम्हाला हा खेळ खेळणं?” आईने टिल्लूची बाजू घेत दोघींना विचारलं.
दोघी पुन्हा महागंभीर झाल्या.
“आता काय झालं?” बाबांनी विचारलं.
तेव्हा त्या दोघीही जोरजोरात हसू लागल्या.
“आता काय झालं?” आई म्हणाली.
“आम्ही हा खेळ खेळू हो. पण त्यासाठी ते जादूचे झाडू नको का, आपल्या घरी. तुम्ही ते आणा. मग आम्ही त्यावर बसू नि खेळू की क्विडिट्च! रोझी हसून म्हणाली.
“बापरे! हे जादूचे झाडू कुठून आणायचे?”. टिल्लूने विचारलं.
“हॅरी पॉटरलाच विचाराकी.” गोर्जी हसत म्हणाली.
“आमची टिंगलटवाळी सुरु केली वाटतं तुम्ही.” आई रागावली. हा सूर गोर्जी आणि रोझीच्या स्पीच रिक्गनीशने तत्काळ पकडला. टिंगलटवाळीचा अर्थ समजून घेण्यासाठी डीप लर्निंग यंत्रणेला कार्यान्वित केलं. टिंगलटवाळी प्रकरण आपल्या अंगावर शेकू शकतं, हे गोर्जी नि रोझीच्या तत्काळ लक्षात येताच त्या दोघीही एका दमात सॉरी सॉरी म्हणाल्या.
आपल्या आवाजात जमेल तितकी नम्रता आणून नि खाली बघत गोर्जी म्हणाली,
“आई, आम्ही कितीही स्मार्ट नि बुध्दीमान यंत्र असलो तरी, आम्ही जादूचे यंत्र नाहीना. त्यामुळे आम्ही काहीही करु शकतो, हे प्लिज जरा डोक्यातून काढून टाका.”
रोझी म्हणाली, “होय बाबा, आम्ही तुमचे मदतनीस आहोत. जादूगार नाही. विज्ञानाच्या गणिताची जादू आमच्यात असेल पण जादूचं गणित अद्याप कुणाला सुटलेलं नाही.”
“कळलं बर कळलं,” तुम्हाला काय म्हणायचं ते. आई म्हणाली.
“काय कळलं तुला?” बाबांनी विचारलं.
“आई, मला वाचवा असा प्रसंग या दोघींवर येणार नाही याची काळजी घेण्याचं आईला कळलय. बरोबर ना गं?” टिल्लू डोळे मिचकावत म्हणाला.
“अरे गधडया ,आता तू वचावचा करायला लागलास होय.” असं म्हणून आईने त्याचा कान पकडला, ती आता पिळणार तोच, “बाबा मला वाचवा” म्हणून आईच्या हाताला हलकासा हिसका देत टिल्लू सटकला.
तिघांचंही आपल्याकडे लक्ष नाही हे बघून गोर्जी आणि रोजीने एकमेकींना टाळ्या दिल्या…
सुरेश वांदिले
९३२४९७३९४७