आकाशात उडालेले अश्व
व्दारकेचा अंत व्दारकाधीशांच्या नजरेसमोर होता. व्दारकेचे वैभव आणि अगणित संपत्ती महाप्रलयात नष्ट होण्याची घटिका समीप आली होती. अथक परिश्रमाने संचित झालेल्या या संपत्तीचा वापर वसुंधरेच्या स्वर्णीम भविष्यासाठी करता येणं शक्य होतं. त्यामुळे या संपत्तीचा काही भाग तरी पुढच्या पिढीसाठी सुरक्षित राहावा, यासाठी व्दारकाधीशांनी एक संकल्प मनात केला होता. त्यांनी आपल्या विशेष रथामध्ये व्दारकेतील सर्वात मौल्यवान संपत्ती ठेवली. हा रथ दैवी अश्वांच्या स्वाधीन केला. आसमंतात भरारी घेण्याची या दैवी अश्वांमध्ये क्षमता होती. व्दारकाधीशांनी दोन्ही अश्वांच्या कानात एक मंत्र पुटपुटला आणि त्यांना आकाशात भरारी घेण्याची आज्ञा केली.
व्दारकेतील सर्वात मौल्यवान संपत्ती घेऊन, दैवी अश्वांनी रथासह आकाशात सूर मारला. बघता बघता ते नजरेच्या आड गेले. व्दारकाधीशांचे डोळे पाणावले आणि त्याचवेळेस समाधानाचे स्मितही त्यांच्या चेहऱ्यावर उमटले. एव्हाना प्रलयाने त्यांच्या चरणाला स्पर्श केला. खवळलेल्या सागरास त्यांनी मनोभावे नमस्कार केला. एक महाकाय लाट आली. त्या लाटेत व्दारकाधीश अंतर्धान पावले…
००००
दैवी अश्वासह आकाशात निघून गेलेल्या रथाची खबर व्दारकाधीशांसह आणखी एका व्यक्तीस होती. ती व्यक्ती म्हणजे सुदामा. व्दारकाधीशांचा विश्वासू सखा.
जो मंत्र अश्वाच्या कानात व्दारकाधीशांनी म्हंटला होता तोच त्यांनी सुदामासही सांगितला. अमावशेला चंद्र होतो अदृष्य. या रहस्याचा जो घेईल शोध, तो ठरेल त्रिकालाचा स्वामी . अशा आशयाचा तो मंत्र होता.
महाप्रलयात मी जरी अंतर्धान पावेन तरी तू मात्र या मंत्राच्या आशयाला तुझ्या कुटुंबापर्यंत पोहचवेपर्यंत जिवंत राहायचे, असा आदेशच व्दारकाधीशांनी सुदाम्यास दिला. त्यामुळे समोर महाकाय लाटांच्या रुपाने प्रलय, वेगानं आगेकूच करत असताना, व्दारकाधीशांना सोडून जाण्याचं सुदाम्याचं मन तयार नव्हतं. पण त्यांनी सोपवलेली जबाबदारी पार पाडणं हे पवित्र कर्तव्य होतं. कर्तव्यावर भावनेनं मात केली आणि व्दारकाधीशांनी विशेषत्वाने राखून ठेवलेल्या दुसऱ्या दैवी रथावर स्वार होऊन सुदाम्याने व्दारका सोडली.
०००००
व्दारकाधीशांनी सांगितलेला मंत्र आणि त्याचा आशय सुदाम्याने आपल्या मुलास सांगितला. पिढ्यानपिढा हा मंत्र जिवंत असाच राहिला आणि आकाशात उडालेल्या दैवी अश्वांची कथाही जिवंत राहिली.
०००
परवा, चंद्रयानापासून विलग होऊन चंद्रावर पाऊल टाकण्यास सज्ज झालेल्या विक्रम लँडरचा संपर्क चंद्रापासून ते केवळ दोन किलोमीटर अंतरावर असताना तुटला. विक्रम लँडर दिसेनासे झाले.
हे सारं, बेट व्दारकेच्या सुदामा कक्षात काळजीपूर्वक प्रद्दूम्न बघत होता. बघता बघता चमत्कार घडवा तसं, व्दारकाधीशांनी सुदाम्याला सांगितलेला मंत्र प्रद्दूम्नला आठवला. हा प्रद्दूम्न सुदामाच्या पिढीतला आजचा वंशज. वारसाने हा मंत्र त्याच्यापर्यंत आला होता. सुदामाच्या पिढयांनी, आकाशात उडालेले दैवी घोडे कुठे गेले असतील याचा शोध गेल्या पाच हजार वर्षापासून घेतला. पण ठोस काही लागले नाही. हा शोध प्रद्दूम्न पर्यंत सुरुच होता. त्यात खंड पडला नव्हता. विक्रम लँडर अदृष्य झाले, त्याक्षणी, अमावशेला चंद्र होतो अदृष्य. या रहस्याचा जो घेईल शोध, तो ठरेल त्रिकालाचा स्वामी, व्दारकाधीशांच्या मंत्राच्या आशयाची आवर्तनं प्रद्दूम्नच्या मेंदूत सुरु झाली.
चंद्राच्या अदृष्य भागावर पोहचण्याचा किंवा स्वारी करण्याचा विचार आजपर्यंत कुणी केला नव्हता. यान चंद्राच्या नजिक पोहचले होते. विक्रम लँडर चंद्रभूमिवर प्रत्यक्ष उतरण्यासाठी अघवा काही कालावधी लागणार होता. पणं ते अकल्पितरीत्या अदृष्य झाले. त्याचा संपर्क का बरे तुटला असावा ? हा संपर्क कुणी तोडला असावा ? कोण होतं विक्रम लँडरच्या मागावर ?
चंद्राच्या अदृष्य भागावर विक्रम लँडर उतरु नये, या पाठीमागे काही दैवी संकेत तर नसतील ना ? सर्वाधिक मौल्यवान संपत्ती घेऊन उडालेले ते दैवी अश्व चंद्राच्या अदृष्य भागात पोहचले असतील. तिथेच ही मौल्यवान संपत्ती युगानुयुगे सुरक्षित राहिली असेल. या अदृष्य चंद्राच्या रहस्याचा शोध घेणारा जगाचा स्वामी होऊ शकतो. असं व्दारकाधीशांनी सुदाम्यास सांगितलं होतं. हीच तर ती वेळ नव्हती ना.. विक्रम लँडर चांद्रभूमिवर उतरल्यावर या संपत्तीचा शोध सुलभतने आणि सुगमतेनं लागला असता का ? त्यानंतर मग जगाचा स्वामी कोण झाला असता? त्यास जगाचा स्वामी होऊ न देण्याचं कुणाचं षडयंत्र तर हे नाही ना? की व्दारकाधीशांनाच सध्या या रहस्याचा शोध कुणालाही घेऊ द्यायचा नाहीय ?…
प्रद्दून्म बराच वेळ आपल्या विचारांच्या आवर्तनात फिरत राहिला.. व्दारकेची सर्वात मौल्यवान संपत्ती घेऊन आकाशात
उडालेले ते दैवी अश्व, चंद्राचा अदृष्य भाग आणि विक्रम लँडरचा संपर्क तुटणे या तिन्ही घटनांमध्ये सुसंगती शोधण्याची प्रेरणा वा संकेत व्दारकाबेट आणि व्दारकेतील रणछोडदासांकडून मिळण्याची वाट प्रद्दून्म बघतोय…