२००० वर्षापूर्वीच्या ज्वालामुखीमुळे तयार झालेल्या क्रेटर (विवर)ला बघण्यासाठी कल्याणी आणि तिचे आईबाबा गेले होते. या क्रेटरला अनेक थर होते. भुपृष्ठातील खनिजांच्या रंगांमुळे, या थरांनांही वेगवेगळे रंग मिळाले होते. या क्रेटरचा आकार प्रचंड मोठा होता. त्याचा फेरा दीड किलोमीटरचा होता. उंचसखल असा, हा फेरा अवघड नसला तरी, दमछाक करणारा होता. त्यामुळे, पर्यटक एखाद्याच टोकाकडून बघत. मात्र काहीजण संपूर्ण फेरा मारत.
वेगवेगळ्या दिशांनी, हे क्रेटर वेगवेगळं भासत असल्याने, कल्याणीच्या आईबाबांनी, चारही बाजूंनी प्रदशिक्षा घालायचं ठरवलं. अवतीभवतीचा परिसर न्याहळत त्यांची प्रदक्षिणा सुरु झाली. क्रेटरच्या अवतीभवती विविधरंगी दगड, धातू पसरले होते. ‘मोठे दगड कितीही सुंदर वाटले तरी, ते उचलू नका, सोबत घेऊ नका,’ अशा सूचनांचे फलक जागोजागी लागले होते. या सूचना लक्षात घेऊन, कल्याणी, जवळून दगडांचे निरीक्षण करु लागली. वेगवेगळ्या रंगाचे, बोराच्या आकाराचे एकदोन दगड तिने आठवण म्हणून सोबत घेतले.
कल्याणी आणि तिच्या आईबाबांच्या पाठिमागे एक दहाबारा वर्षाचा मुलगा आणि त्याची आईही होते. त्यामुलालाही, हे दगडं बघून आनंद होत होता. या आनंदात, त्याला झेपवणार नाहीत असे दगड त्याने, दोन्ही हातात घेतले. ते त्याला नीट सांभाळता येत नव्हते. मात्र, त्याची आई त्याला काहीच म्हणाली नाही. क्रेटरचे फोटो आणि सेल्फी घेण्यात, ती मग्न होती.
हे बघून, कल्याणी मुलाच्या जवळ गेली. “मोठ्या दगडांमुळे, या ओबडधोबड रस्त्यावर चालताना तोल जाऊन, तुला जखमही होऊ शकते,” असं तिने मुलाला समजावलं. मुलाच्या आईला कल्याणीचा हा आगावूपणा वाटला. तिने मुलाला दटावले नाही. उलट, “तुमचं तुम्ही बघा, आमचं आम्ही बघू,” असं पुटपुटून आणि कल्याणीकडे जळजळीत कटाक्ष टाकून, पुन्हा फोटो काढण्यात ती बाई, मग्न झाली. कल्याणीच्या आईने, आता काही बोलू नकोस, असं नजरेनं तिला खुणावलं.
कल्याणी आणि तिचे आईबाबा पुढे निघाले. एका ठिकाणाहून क्रेटर बघत असताना, कल्याणीने मागे वळून बघितलं. त्यामुलाने आणखी काही दगड उचलले होते. त्या दगडांचं वजन त्याला पेलवत नव्हतं. व्हायचं तेच झालं. तो धाडदिशी खाली पडला. त्याच्या पायावर दोन दगड पडले. तो आडवातिडवा पडला. त्याचा हातालाही जखम झाली. उन्ह तापायला लागलं होतं. त्यामुळे, त्यामुलाला आणखीनच त्रास होऊ लागला. या असह्य वेदनांनी, त्याने जोरात भोकांड पसरलं. त्याच्या आईचं लक्षं मुलाकडे गेलं. ती त्याच्याकडे धावली. या गडबडीत, तिचा पाय एका मोठ्या शिळेला लागून, तोल जाऊ लागला. त्यावेळी, तिथे कल्याणी आणि तिच्या आईबाबांशिवाय कुणीच नव्हतं. कल्याणीच्या आईने त्वरीत हालचाल करुन, त्या बाईला सावरलं. पण या गडबडित, बाईंच्या हातातला मोबाइल क्रॅटरमध्ये पडला. मुलाचा आक्रोश थांबेना. बाई घाबरल्या. त्यांची ही अवस्था कल्याणीच्याने बघवली नाही. तिने जवळची पाण्याची बॉटल बाईंना दिली. कल्याणीच्या आईने पर्समधील मलम काढून मुलाच्या जखमेवर लावला. तरी त्याच्या वेदना कमी झाल्या नाहीत.
मुलावर त्वरित उपचार होणं गरजेचं असल्याचं बाबांच्या लक्षात आलं. त्या बाई काय म्हणतील, याचा विचार न करता त्यांनी, मुलाला उचललं नि त्वरेनं आपल्या गाडीकडे पोहचले. ती बाईही पाठोपाठ पोहचली. त्यांचीही गाडी होती. “आपण याला कोणत्यातरी दवाखान्यात न्यायला हवं. तुम्ही याच्यासोबत आमच्या गाडीत बसा. तुमची गाडी मी आणते, आई म्हणाली.”
बाबा वेगाने निघाले. कल्याणी आणि आई पाठीमागे होते. सुदैवाने ३०-४० किलोमीटर अंतरावर, एक प्राथमिक आरोग्य केंद्र लागले. तिथे मुलाला डॉक्टरांनी तपासलं. जखम खोलवर होती. अधिक उशिर झाला असता तर, गँगरीनचीही शक्यता होती. पण वेळेवर उपचार मिळाल्याने, धोका टळला. त्याबाईने बाबाआईंचे आभार माणले. कल्याणीला सॉरी म्हंटलं.
“आता काय उपयोग?” अशी प्रतिक्रिया द्यावीशी कल्याणीस वाटली. पण, ती फक्त हसली. काळजी घ्या, असं बाईंना म्हणाली.
क्रेटर प्रदक्षिणा अर्धवटच राहिल्याबद्दल बाबांनी कल्याणीची क्षमा मागितली.
“या सफरीपेक्षा, आपण, वेळेवर कुणाच्यातरी मदतीला येऊ शकलो, याचा मला अधिक आनंद होतोय बाबा.” कल्याणी म्हणाली. आपल्या शहाण्यामुलींकडे आईबाबा कितीतरीवेळ कौतुकाने बघत राहिले. सुरेश वांदिले