पक्ष्यांची शाळा आणि शिस्त
तेजोमयी ज्या गृहनिर्माण संस्थेच्या इमारतीत राहते, त्या ठिकाणी खूप झाडे आहेत. झांडाच्या बाजूने विजेचे खांब गेले आहेत. या खाबांवरील तारांवर बरेचदा २० -२५ कावळे रांगेत येऊन बसतात. तर कधी कबतुरं बसतात. तर कधी चिमण्या. अधूनमधून आठ दहा पोपटही येऊन बसतात.
काही वेळ बसून हे पक्षी उडून जातात. हे वेगवेगळे पक्षी एका रांगेत बसले की त्या तारांवर फुलांची माळ लावल्यासारखी वाटते. कधीकधी वारा असताना तार हलत. त्यासोबत ते पक्षीही हलत-डुलत. ते बघायला तेजोमयीस खूप मजा यायची.
पक्षी असे तारांवर बसलेले दिसले की तेजोमयी हातातलं सगळं काम,गृहपाठ किंवा टीव्हीतला कार्टुनचा कार्यक्रम सोडून या पक्षांकडे बघत बसे.
तारांवर एका रांगेत बसलेले असे पक्षी शाळेत बाकांवर बसलेल्या विद्यार्थ्यांसारखे वाटत. तारांवर पक्षांची शाळा भरल्यासारखी वाटे. खरच ही यांची शाळा असेल का?
एकदा तेजोमयींन याविषयी बाबांना विचारलं.
असू शकते की बाळ.
मग ही शाळा कां बरं दररोज भरत नसेल हो.
याता याचं काय उत्तर द्यावं हे बाबांना कळेना. त्यांनी काही इतक्या सूक्ष्मपणे पक्षांकडे लक्ष दिलं नव्हतं. पक्षी येतात, बसतात, जातात येवढच त्यांना ठाऊक. कोणते पक्षी येतात हे सुध्दा त्यांना ठाऊक नव्हतं.
बाबांकडून उत्तर न मिळाल्याने तेजोमीयने मग आईला, पक्षांच्या शाळेबद्दल विचारलं.
अगं पण बाळ, ही शाळाच असते कशावरुन? आईने उलट प्रश्न केला.
मग, हे पक्षी एका रांगेत येऊन शिस्तीने कसे काय बसतात बाँ.
अगं शिस्त काय शाळेतच पाळायची असते. शाळेबाहेरही घरी, इतर सार्वजनिक ठिकाणी सुध्दा पाळायची असते ना. आपण मान्सं पाळत नाही ना अशी शिस्त पक्षांसारखी. ते कसे शिस्तिने येतात. बसतात. उडतात. अगदी खानपिणं सुध्दा तसचं करतात. गोंधळ-गडबड नाही की आप्पलपोटेणा नाही..आईनं तिचं मत मांडलं. बाबांनी आईकडे कौतुकाने बघितलं.आपणास हे कां बरं सुचलं नाही असा प्रश्न त्यांना पडला.
आई, तू म्हणतेस ते आपण खरं माणूया..पण माझा एक प्रश्न आहे की हे पक्षी एकाच रांगेत शिस्तित बसून काय बरं करत असतील? काय बोलत असतील?
ते, समजून घेण्यासाठी आपणास आता त्यांच्यापैकी एक व्हावं लागेल बाळ..बाबा म्हणाले.
पक्षांपैकी एक होण्याची कल्पना तेजोमयीस भन्नाटच वाटली.. पण पक्षी होण्यासाठी पंख हवेत. पंख लावून उडता यायला हवं..ते तर केवळ कल्पनतेच शक्य नाही का..तेजोमीय स्वत:स म्हणाली. ही कल्पना वास्तवात येणं शक्य नसल्याचं लक्षात आल्यानं ती खिन्न झाली. तिची खिन्नता बाबांच्या बरोबर लक्षात येत असे. त्यांनी तिला जवळ घेतलं.
तिला समजावत म्हणाले,
अगं तुझ्या मनात काय चाललय ते कळलय मला..
पण, त्याचा काय उपयोग बाबा..
कां नाही..अगं रांगेत बसणारे पक्षी काय चर्चा करत असतील हे जरी कळलं नाही तरी तू पक्षांचा अभ्यास तर करु शकतेस ना..मग त्यांची भाषा काय?ते बोलतात काय?संवाद कसे साधतात?व्यवहार कसे कळतात? हे सारं काही तुला कळून तुझा आनंद व्दीगुणित होईल बघ..
खरच बाबा…
अगं हो, पक्षीशास्त्र नावाची ज्ञानशाखाच आहे. तू भविष्यात त्याचं शिक्षण घे आणि पक्षांच्या आनंदात रममान हो..बाबा म्हणाले.
आपणास पक्षीशास्त्र शिकायला मिळणार म्हणून तेजोमयी आनंदून गेली.
सुरेश वांदिले