पीसीएम की पीसीबी?
११ वीमध्ये विज्ञानशाखेत प्रवेश घेताना, भौतिकशास्त्र, गणित रसायनशास्त्र (फिजिक्स, केमिस्ट्री, मॅथेमॅटिक्स-पीसीएम) की भौतिकशास्त्र, जीवशास्त्र रसायनशास्त्र (फिजिक्स, केमिस्ट्री, बॉयलॉजी- पीसीबी) या दोन गटांपैकी कोणत्या गटाचा स्वीकार करावा याबाबत बऱ्याच पालकांमध्ये गोंधळ दिसून येतो. काही पालकांमध्ये स्पष्टता असते. काही विद्यार्थ्यांच्या मनातही स्पष्टता असते. पण, बरेच विद्यार्थी पालकांच्या मतानुसार आपले मत बनवून, त्यांच्या मताप्रमाणे ११ वीमध्ये अभ्यास विषयाचा गट निवडतात.
पीसीबीचे महत्व
दोन्ही विषय गटांचे महत्व वेगवेगळे आहे. पीसीबी हा गट घेतल्यावर, ज्या ज्या अभ्यासक्रमासाठी गणित विषय आवश्यक असतो, त्या सर्व ज्ञानशाखांमधील प्रवेशाचा मार्ग बंद होतो. उदा- अभियांत्रिकी आणि तंत्रज्ञानाच्या सर्व शाखा, काही आयआयटीमधील बॅचलर ऑफ डिझाइन अभ्यासक्रम, बॅचलर ऑफ फॅशन टेक्नॉलॉजी, एनडीए (हवाई दल आणि नौदल), भाभा ॲटोमिक रिसर्च सेंटरने सुरु केलेल्या, संशोधन कार्यावर भर देणाऱ्या इंटिग्रेटेड एमएस्सी इन मॅथेमॅटिक्स, इंडियन इंस्टिट्यूट ऑफ सायंस एज्युकेशन (आयसर) मधील बीएस-एमएस इन मॅथेमॅटिक्स, बीएस-एमएस इन इकॉनॉमिक्स, बीएसस्सी ॲव्हिएशन, बीटेक इन मरीन इंजिनीअरिंग, बीटेक इन नॅव्हॅल आर्किटेक्चर ॲण्ड ओशन इंजिनीअरिंग, बीएस्सी इन नॉटिकल सायंस, बॅचलर इन कॉम्प्युटर ॲप्लिकेशन, साऊंड इंजिनीअरिंग, इंडियन इंस्टिट्यूट ऑफ सायंस मधील बीएस इन मॅथेमॅटिक्स, इंडियन स्टॅटिस्टिकल इंस्टिट्यूटच्या बीएस्सी (ऑनर्स) इन मॅथेमॅटिक्स , बीएस्सी (ऑनर्स) इन स्टॅटि‍स्टिक्स, चेन्नई मॅथेमॅटिकल इंस्टिट्यूटच्या बीएस्सी ऑनर्स, कमर्शिअल पायलट ट्रेनिंग, पॉलिटेक्निक आदी अभ्यासक्रमापासून वंचित व्हावे लागते. उपरोक्त नमूद या महत्वाच्या संस्था असून त्यामध्ये प्रवेश मिळाल्यास उत्तम करिअर घडणे शक्य होते.
पीसीबी हा गट घेतलेल्या विद्यार्थ्यांना, एमएमबीएस, बीडीएस, बॅचलर ऑफ फिजिओथेरपी, बॅचलर ऑफ आक्युपेशनल थेरपी, विविध पॅरामेडिकल अभ्यासक्रम, नर्सिंग, बॅचलर ऑफ मेडिकल टेक्नॉलॉजी, एनडीए (भूदलशाखा), आयसर मधील बीएस-एमएस इन बॉयलॉजी, बीएस-एमएस इन फिजिक्स, बीएस-एमएस इन केमिस्ट्री, नॅशनल इंस्टिट्यूट ऑफ सायंस एज्युकेशन ॲण्ड रिसर्च (नायसर) मधील इंटिग्रेटेड एमएस्सी इन फिजिक्स, इंटिग्रेटेड एमएस्सी इन बॉयलॉजी, इंटिग्रेटेड एमएस्सी इन केमिस्ट्री, काही आयआयटीमधील डिझाइन कोर्स, नॅशनल इंस्टिट्यूट ऑफ फॅशन टेक्नॉलॉजी मधील बॅचलर ऑफ डिझाइन कोर्स अशा सारखे अभ्यासक्रम करता येतात. याचा अर्थ असा की पीसीबी गट घेतल्यास करिअरचे अर्धे पर्याय दूर जातात. सध्याच्या आत्यंतिक स्पर्धेच्या काळात असे होणे एका दृष्टिने योग्य नाही. पण, ज्या पालक आणि विद्यार्थ्यांच्या मनात पीसीबी गटाबाबत कोणताही गोंधळ नसेल आणि त्यांनी अगदी ठामपणे याच विषय गटाला स्वीकारण्याचा निर्णय घेतला असेल तर, त्यांच्यासाठी उपलब्ध असलेल्या ज्ञानशाखांमध्ये पुढील पदवी, पदव्युत्तर पदवी शिक्षण घेऊन उत्तम करिअर घडवता येऊ शकते. मात्र हे करताना, पुढील चारपाच वर्षे झोकून देऊन ज्ञानार्जन करणे आवश्यक ठरते.
निराशा टाळा
पीसीबी गट घेणाऱ्या विद्यार्थ्यांच्या मनात पहिला करिअर पर्याय हा एमबीएबीएस प्रवेशाचाच असतो. त्यासाठी ‘नीट’ परीक्षेच्या अभ्यासावर पूर्ण लक्ष केंद्रित केले जाते. हा अभ्यास कितीही केला तरी शासकीय आणि खाजगी वैद्यकीय महाविद्यालयातील एकूण संख्या लक्षात घेता, २५ लाखाच्या आसपास बसलेल्या विद्यार्थ्यापैकी साधारणत: १ लाखाच्या आसपासच विद्यार्थ्यांना एमबीबीएस, बीडीएस या अभ्यासक्रमास प्रवेश मिळू शकतो. तेव्हा, पीसीबी या गटावर आधारित इतर अभ्यासक्रमांना प्रवेश मिळाल्यास, या पर्यायाकडे दुय्यम श्रेणिचे न बघता, त्यांचा आनंदाने स्वीकार करायला हवा. आपल्याला वैद्यकीय शाखेत प्रवेश मिळाला नाही, म्हणजे आपली पात्रता नाही, असा निराशावादी दृष्टिकोन ठेवण्यात हशील नाही. या विषय गटाच्या आधारे प्रवेश मिळालेल्या इतर ज्ञानशाखांमध्ये प्रवेश घेऊन पुढील काहीवर्षे मनापासून अभ्यासात घालवली तर करिअरच्या उत्तम दिशा आपोआपच गवसू लागतात. इंडियन इंस्टिट्यूट ऑफ सायंस एज्युकेशन ॲण्ड रिसर्च (आयसर), नायसर, इंडियन इंस्टिट्यूट ऑफ संस्थांमधील अभ्यासक्रम हे संशोधनास प्रोत्साहन देणारे आहेत. त्यांना प्रवेश घेतल्यास, दर्जेदार आणि गुणवत्तापूर्ण संस्थेमध्ये शिकण्याची, संशोधन करण्याची संधी मिळते. पॅरॉमेडिकलच्या विविध विषयांमधील अभ्यासक्रमांमुळे वेगवेळ्या प्रकारचे कौशल्य हस्तगत करता येते. सध्या अशा कौशल्यप्राप्त उमेदवारांना रोजगार आणि स्वयंरोजगाराच्या संधी मिळतात.
पीसीएमचे महत्व
पीसीएम हा गट घेतलेल्या विद्यार्थ्यांना अभियांत्रिकी/ तंत्रज्ञान शाखेतील वेगवेगळ्या शाखांमध्ये शिक्षण घेऊन करिअरच्या वाटा निश्चित करता येतात. पीसीबी गटामुळे मिळणाऱ्या करिअर संधींपासून अशा विद्यार्थ्यांना वंचित राहावे लागते. मात्र, पीसीएम हा गट जाणीवपूर्वक घेतल्यास, दुसऱ्या पर्यायांचा विचार करण्याची गरज नाही. त्यांची खंतही वाटून घेण्याची गरज नाही.
मात्र, त्यासाठी अतिशय कखणरपणे ११ वी प्रवेशाच्या वेळी निर्णय घ्यायला हवा. त्यात स्पष्टता हवी. मग पुढे जाऊन, दोनही गट घेतले असते तर बरे झाले असते वगैरे, असे वाटून घेऊ नये. असा गोंधळ पालकांनीही ठेऊ नये आणि पाल्यांनाही त्यासाठी भरीस घालू नये.
भौतिकशास्त्र, गणित, रसायनशास्त्र आणि जीवशास्त्र या चार विषयातील गती, आवड, रस, संकल्पनांमधील स्पष्टता आणि विद्यार्थ्याने स्वत:ची बौध्दिक क्षमता, या बाबी लक्षात घेऊन दोन्ही गट घ्यायचे की एकच घ्यायचे हे ठरवायला हवे. गणितामध्ये गती नसेल, संकल्पना समजून घेणे आणि त्याचा प्रश्न सोडवताना उपयोग करणे, जमायला कठीण जात असल्यास गणिताचा अट्टाहास करण्यात हशील नाही. कितीही इंजिनीअर व्हावे वाटले तरी, गणित हाच इंजिनीअरिंगचा पाया असतो, हे लक्षात ठेवायला हवे. हा पायाच भुसभुशित असल्यास, इंजिनीअरिंगची पदवी मिळेल पण त्यात करिअर घडणे कठीण राहील. सध्या अभियांत्रिकी/तंत्रज्ञान शाखेला प्रवेश घेतलेल्या विद्यार्थ्यांपैकी २० ते ३० टक्क्यांच्याच आसपास विद्यार्थी, अभियांत्रिकीचे ज्ञान आणि कौशल्य प्राप्त करु शकतात असे वेगवेगळ्या सर्वेक्षणात आढळून आले आहे.
जीवशास्त्रामध्ये ज्याला फार रस नसेल तर, या विषयाचा अभ्यास न केलेलाच बरा. जीवशास्त्राचा अभ्यास थातूरमातूर पध्दतीने करणे योग्य नाही, ही बाब लक्षात ठेवायला हवी. वैद्यकीय शाखेकडे जाण्याची महत्वाकांक्षा ठेवणाऱ्यांनी जीवशास्त्रावर लक्ष केंद्रित करावे.
मात्र, ज्या विद्यार्थ्यांना चारही विषयात समान गती असेल आणि आवडही असेल, त्यांनी दोन्ही गटातील विषयघटकांचा अभ्यास करायला काहीच हरकत नाही. त्यांना दोन्ही गटातील करिअरचे सर्व पर्याय उपलब्ध होतात. भौतिकशास्त्र, गणित, जीवशास्त्र आणि रसायनशास्त्र याचारही विषयांचा अभ्यास उत्तम रितिने केल्यास, नीट, जेइइ, आयसर ॲडमिशन टेस्ट, नायसर ॲडमिशन टेस्ट- नेस्ट (नॅशनल इलिजिबिलीटी कम एन्ट्रन्स टेस्ट), अशासारख्या चाळणी परीक्षा उत्तम रितिने देता येतात. गणिताचा पाया पक्का असेल तर, विधि शाखेतील बीए-एलएलबी, बीबीए-एलएबी अभ्यासक्रमाच्या प्रवेशासाठी घेण्यात येणारी, कॉमन लॉ ॲडमिशन टेस्ट, इंदौर, रोहतक, बोधगया, रांची, जम्मू या आयआयएममधील १२ वीनंतरच्या इंटिग्रेटेगेट एमबीए अभ्यासक्रमाच्या प्रवेशासाठी घेण्यात येणाऱ्या जिपमॅट (जॉईंट इंटिग्रेटेड प्रोग्रम इन मॅनजमेंट ॲडमिशन टेस्ट) सारख्या परीक्षेत चांगले गुण मिळवता येऊ शकतात. एनडीए परीक्षाही उत्तम रितीने उत्तीर्ण होण्याची शक्यता अधिक वाढते. नॅशनल इंस्टिट्यूट ऑफ फॅशन टेक्नॉलॉजीतील विविध अभ्यासक्रमांच्या प्रवेशासाठी घेणाऱ्या येणाऱ्या चाळणी परीक्षेत सर्वसाधारण गणितावर आधारित प्रश्न विचारले जातात, ते सोडवणे सोपे जाऊ शकते. आयसर ॲडमिशन टेस्टही तुलनेने सुलभ जाऊ शकते. नेस्ट परीक्षेत गणित, भौतिकशास्त्र, जीवशास्त्र आणि रसायनशास्त्र या चारही विषयांवर आधारित प्रश्न विचारले जातात. नेस्ट परीक्षा व्यवस्थापनाने चारही विषयांचे प्रश्न सोडवण्याची सूचना केली आहे. गुणवत्ता यादी तयार करताना कोणत्याही तीन विषयातीलच गुण ग्राह्य धरले जातात. त्यामुळे चारपैकी कोणत्याही तीन विषयात सर्वोच्च गुणच गुणवत्ता यादी तयार करण्यासाठी वापरले जातात.
अशा सर्व बाबींचा साधकबाधक विचार करुन दोन्ही गटांचा पर्याय घेण्याबाबतचा निर्णय घ्यायला हवा.
सुरेश वांदिले