प्लॉस्टिक टेक्नॉलॉजी
स्टीलनंतर जगात सर्वाधिक वापरले जाणारे साहित्य हे प्लॅस्टिक आहे. मानवी उपयोगाच्या विविध वस्तू प्लॅस्टिक पासून तयार केल्या जातात. त्यामुळे या क्षेत्रातील तज्ज्ञ मनुष्यबळास चांगल्या करिअर संधी मिळू शकतात. प्लॅस्टिक उद्योगासाठी आवश्यक असणाऱ्या तंत्र कौशल्याची गरज लक्षात घेऊन भारत सरकारने इंस्टिट्यूट ऑफ प्लॉस्टिक टेक्नॉलॉजी या संस्थेची स्थापना केली.सध्या ही संस्था सेंट्रल इंस्टिट्यूट ऑफ पेट्रोकेमिकल्स इंजिनिअरिंग ॲण्ड टेक्नॉलॉजी या नव्या नावाने ओळखली जाते.
भारत सरकारच्या रासायनिक आणि पेट्रोरासायनिक मंत्रालयाच्या अंतर्गत कार्यरत असणारी प्लॉस्टिक तंत्रज्ञान विषयातील शिक्षण आणि प्रशिक्षण देणारी महत्वाची संस्था आहे. या संस्थेमार्फत प्लॅस्टिक प्रक्रिया, प्लॉस्टिक वस्तू किंवा उत्पादनांचे संगणकाच्या सहाय्याने डिझाइन, प्लॉस्टिकच्या विविध वस्तू/उत्पादने निर्मितीसाठी लागणाऱ्या साच्यांची निर्मिती, या साच्यांच्या निर्मितीसाठी लागणाऱ्या यंत्रसामुग्रीची देखभाल, दुरुस्ती आदी विषय शिकवले जातात. या उद्योगासाठी तज्ज्ञ मनुष्यबळाची निर्मिती या संस्थेच्या अभ्यासक्रमांद्वारे होत असते.
गरजेनुसार बदल
या उद्योगाच्या गरजा लक्षात घेऊन संस्थेच्या अभ्यासक्रमात सातत्याने बदल करण्यात येतात. अभ्यासक्रमामध्ये प्लॅस्टिकच्या अनुषंगाने अधिकाधिक प्रात्यक्षिकांचा समावेश करण्यात आल्याने संबंधित उद्योजक या संस्थेतील विद्यार्थ्यांना रोजगार देण्यासाठी पुढाकार घेत असतात.
शिक्षण – प्रशिक्षणासोबतच संस्थेमार्फत नव्या नव्या वस्तू/ उत्पादकांच्या निर्मिती आणि डिझाइनसाठी संशोधन आणि विकासास प्रोत्साहन दिले जाते. ही संस्था इंस्टिट्यूट ऑफ प्लॅस्टिक टेक्नॉलॉजी, सेंटर फॉर स्किलिंग ॲण्ड टेक्निकल सपोर्ट आणि स्कूल फॅार ॲडव्हान्स्ड रिसर्च इन पॉलिमर्स या तीन पातळीवर कार्यरत आहे.
अभ्यासक्रम – या संस्थेमार्फत अभियांत्रिकी शाखेतील पदवी, पदव्युत्तर पदवी अभ्यासक्रम आणि विज्ञानशाखेतील पदव्युत्तर पदवी अभ्यासक्रम चालवले जातात.
पदवी अभ्यासक्रम (१) बी.टेक इन प्लॉस्टिक इंजिनीअरिंग, अर्हता – १२ वीमध्ये भौतिकशास्त्र, गणित आणि रसायनशास्त्र या विषयांमध्ये सरासरीने ४५ टक्के गुण मिळणे आवश्यक आहे. अभ्यासक्रमाचा कालावधी- चार वर्षे. (२) बी.टेक इन मॅन्युफॅक्चुरिंग इंजिनीअरिंग ॲण्ड टेक्नॉलॉजी. अर्हता – १२ वीमध्ये भौतिकशास्त्र, गणित आणि रसायनशास्त्र या विषयांमध्ये सरासरीने ४५ टक्के गुण मिळणे आवश्यक आहे. अभ्यासक्रमाचा कालावधी – चार वर्षे.
हे अभ्यासक्रम संस्थेच्या भूवनेश्वर, चेन्नई, अहमदाबाद, लखनौ, रायपूर,जयपूर,मुरथल येथील कॅम्पसमध्ये चालवले जातात. हे अभ्यासक्रम वेगवेगळया विद्यापीठांशी संलग्नित करण्यात आले आहे.त्यामुळे प्रत्येक विद्यापीठाच्या प्रवेश प्रकियेनुसार प्रवेश दिला जातो. प्रत्येक कॅम्पस कोणत्या विद्यापीठाशी संलग्नित आहे,याची माहिती संस्थेच्या संकेतस्थळावर देण्यात आली आहे.
प्लेसमेंट– या संस्थेचे अभ्यासक्रम केलेल्या विद्यार्थ्यांना त्यांच्या शैक्षणिक गुणवत्तेनुसार वेगवेगळया कंपन्यांमध्ये प्लेसमेंट मिळाले आहे. या कंपन्यांमध्ये रिलायन्स इंडस्ट्रीज, वेलस्पन फ्लोरिंग, कॉस्मो फिल्म्स, लोहिया कॉर्पोरेशन, तोशिबा मशिन, बजाज सूपर पॅक्स, जिंदाल पॉली फिल्म्स, वामन इंजिनीअर्स, विकास इकोटेक लिमिटेड आदी कंपन्यांचा समावेश आहे.
पदव्युत्तर पदवी अभ्यासक्रम-
(१) एम. टेक इन प्लॉस्टिक इंजिनीअरिंग, (२) एम. टेक इन पॉलिमर नॅनोटेक्नॉलॉजी. दोन्ही एम.टेक साठी अर्हता – बी.टेक इन प्लॅस्टिक इंजिनीअरिंग/ टेक्नॉलॉजी किंवा मेकॅनिकल इंजिनीअरिंग किंवा प्रॉडक्शन इंजिनीअरिंग किंवा केमिकल इंजिनीअरिंग किंवा मॅन्युफॅक्चुरिग इंजिनीअरिंग किंवा पॉलिमर इंजिनीअरिंग किंवा मेटॅलर्जिकल इंजिनीअरिंग किंवा मटेरिअल्स सायन्स इंजिनीअरिंग किंवा रबर ॲण्ड प्लॅस्टिक्स इंजिनीअरिंग किंवा किंवा एम.एस्सी इन पॉलिमर सायन्स /पॉलिमर केमिस्ट्री/ बायोपोलिमर सायन्स/केमिस्ट्री/ॲप्लाइड केमिस्ट्री.
भूवनेश्वर, चेन्नई, अहमदाबाद, लखनौ येथे हे अभ्यासक्रम करता येतात.
संपर्क- संकेतस्थळ-www.cipet.gov.in