फूड प्रोसेसिंग तंत्रज्ञ
भारत हा जगातील अन्नधान्याचं उत्पादन करणारा आघाडीचा देश असला तरी आपल्या देशातील निर्यात ही केवळ 2 टक्केच आहे. अन्न प्रक्रिया क्षेत्रातील कुशल मनुष्यबळ आणि यंत्रसामुग्री उपलब्ध नसल्यानं आपली पिछेहाट होत आहे. ही परीस्थिती बदलण्यासाठी केंद्र सरकारनं अनेक उपयोजना केल्या आहेत. त्यामुळे गेल्या काही काही वर्षात देशातील अन्न प्रक्रिया उद्योगाची वाढ दरवर्षी 15 टक्के वेगानं होत आहे. सध्या या क्षेत्राची झपाट्यानं होत असलेली वाढ लक्षात घेता २०२५ सालापर्यंत ४० ते ४५ लाखांच्यावर तज्ज्ञ व्यक्तींची गरज भासू शकते. त्यामुळे याक्षेत्रात करिअरच्या उत्तमोत्तम संधी उपलब्ध होऊ शकतात. ही बाब लक्षात घेऊनच भारत सरकारने, नॅशनल इन्स्टिट्यूट ऑफ फूड टेक्नॉलॉजी आंत्र्यप्रिन्युरशीप ॲण्ड मॅनेजमेन्ट या संस्थेची स्थापना केली. शिक्षण-प्रशिक्षण-संशोधन-उद्योजकता विकास आणि कौशल्य निर्मिती अशा बाबी या संस्थेमार्फत केल्या जातात. ही संस्था अन्न प्रक्रिया उद्योग मंत्रालयांतर्गत कार्यरत आहे.
या संस्थेच्या दोन कॅम्पसमध्ये पुढील अभ्यासक्रम करता येतात.
- कॅम्पस कुंडली(हरयाणा)
या संस्थेमार्फत, बॅचलर ऑफ टेक्नॉलॉजी इन फूड टेक्नॉलॉजी ॲण्ड मॅनेजमेंट आणि मास्टर ऑफ टेक्नॉलॉजी इन फूड टेक्नॉलॉजी ॲण्ड मॅनेजमेंट आणि एमबीए अभ्यासक्रम सुरु करण्यात आले आहेत.
संपर्क- ॲडमिशन सेल, नॅशनल इन्स्टिट्यूट ऑफ फूड टेक्नॉलॉजी आंत्रप्रिन्युरशीप ॲण्ड मॅनेजमेन्ट, प्लॉट नंबर 97,सेक्टर 56, एचएसआयआडीसी ,इन्डस्ट्रिअल इस्टेट, कुन्डली -131028, जिल्हा- सोनपत, हरयाणा .
दूरध्वनी-0130-2281000, संकेतस्थळ- niftem.ac.in
(२) कॅम्पस- तंजावूर
या कॅम्पसमध्ये, बॅचलर ऑफ टेक्नॉलॉजी इन फूड टेक्नॉलॉजी आणि एम.टेक हे अभ्यासक्रम करता येतात.
संपर्क- डायरेक्टर, एनआयएफटीएम (टी), पुडक्कोट्टाई रोड, तंजावूर-६१३००५, संकेतस्थळ- https://niftem-t.ac.in/ug.php भ्रमणध्वनी-८४८९९११४५४
प्रवेश प्रकिया
(१) दोन्ही कॅम्पसमधील बी.टेक अभ्यासक्रमाच्या प्रवेशासाठी अर्हता- गणित ,भौतिकशास्त्र आणि रसायनशास्त्रासह 12 वी उत्तीर्ण. या अभ्यासक्रमांचा कालावधी -4 वर्षं.
(२) या अभ्यासक्रमाच्या प्रवेशासाठी इंडियन इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजी आणि इतर अभियांत्रिकी संस्थांमधील प्रवेशासाठी घेण्यात येणाऱ्या JEE- MAIN (JOINT ENTRANCE EXAMINATION-MAIN) या परीक्षेत मिळालेले गुण ग्राह्य धरले जातात.
(मराठी विद्यार्थी आणि पालकांनी ही बाब ध्यानात घ्यायला हवी. JEE-MAIN ही परीक्षा केवळ आयआयटीच्या प्रवेशासाठी उपयुक्त ठरत नसून त्यातील गुण हे इतर महत्वाच्या संस्थांमधील प्रवेशासाठी उपयुक्त ठरतात. ही बाब बरेच मराठी विद्यार्थी आणि त्यांचे पालक लक्षात घेत नाही. त्यामुळे देशस्तरीय अनेक महत्वाच्या संस्थांमध्ये प्रवेशाचा पर्याय त्यांच्या भविष्याच्या रोडमॅपमध्ये समाविष्ट केला जात नाही.)
करिअर संधी
हा अभ्यासक्रम केल्यानंतर करियरच्या पुढील संधी उपलब्ध होऊ शकतात-(1) प्रॉडक्ट डेव्हलपमेन्ट सायंटिस्ट, (2) सेन्सरी सायंटिस्ट,(3) फूड मायक्रोबॉयलॉजिस्ट,(4)फूड अनॉलिस्ट,(5) क्वालिटी कन्ट्रोल सुपरवायझर, (6) फूड प्रोसेस इंजिनीअर, (7) फूड इन्टेलिजन्ट मॅनेजर, (8) फूड रेग्युलेटरी अफेअर्स स्पेशॅलिस्ट, (9) न्युट्रिशन स्पेशॅलिस्ट,(10) फूड फर्मेन्टेशन स्पेशॅलिस्ट, (11) फूड सर्व्हिस सेक्टर-सप्लाय चैन, पोस्ट हार्वेस्ट, फूड रिटेलिंग, फूड रेग्यूलेशन, हेल्थ ऍ़ण्ड वेल्थ वेलनेस सर्व्हिस प्रोव्हायडर, (12) फूड प्रोसेसिंग सेक्टर-स्नॅक फूड, बिव्हरजेस, मिट, वायनेरी, डेअरी.
प्लेसमेंट
या दोन्ही कॅम्पसमध्ये पुढील कंपन्या प्लेसमेंटसाठी येतात- (१) नेस्ले, (२) भारतीय खाद्य निगम, (३) बिटानिया, (४) मारिको, (५) अदानी विल्मर, (५) श्रीधान्य, (६) फ्युचर ग्रुप, (७) डॉ रेड्डी, (८) आयटीसी, (९) मदर डेअरी, (१०) हार्वेस्ट, (११) कोल्डेक्स, (१२) बिसलेरी, (१३) कोकाकोला, (१४) पेपर बोट, (१४) पातंजली इत्‍यादी