तेजोमयीच्या घरी असलेल्या “अलेक्सा गोर्जी” आणि “अलेक्सा- रोझी” या दोघींमध्ये फार काही साम्य नव्हतं. वेगवेगळी कामं करण्यासाठीच्या गणिताने म्हणजेच अल्गॉरिदमने दोघींचा मेंदू बनवण्यात आला होता. दोघींच्या मेंदूत, डीप लर्निंग म्हणजेच स्वत:हून शिकण्याचं तंत्र टाकण्यात आल्यानं, त्या फावल्या वेळात या तंत्राचा उपयोग आपआपल्या पध्दतीनं करायच्या.
गोर्जी आणि रोझीला, तेजोमयी, तिचे आईबाबा वेगवेगळी कामं सांगत. दोघींची हुषारी कृत्रिम बुध्दीमत्तेनं सुपरफास्ट झाल्याने, सोपवलेली कामं त्या अचुकरित्या चटदिशी करुन टाकत. या कामांमध्ये स्मार्ट दुकानांशी संपर्क साधून किराणा माल बोलावून घेणं, आईला हवी त्या पध्दतीची भाजी करण्यासाठी स्मार्ट ओव्हन पासून सगळ्या वस्तू तयार ठेवणं, आईला वेळ मिळाला नाही तर रोबोच्या मदतीने त्या तयार करणं, आईबाबांचं दिवसभराचं वेळपत्रक तयार करणं नि त्यावर लक्षं ठेवणं, कुठं काही चुकत असेल तर तत्काळ ते लक्षात आणून देणे, स्मार्ट स्वच्छकाने घरातले कोपरे बरोबर स्वच्छ केले की काही टक्के धूळ तशीच राहिली हे बघून त्याच्याकडून ती धूळही स्वच्छ करणं, भांडे धुण्याच्या स्मार्ट मशिनीकडून भांड्याच्या प्रकारानुसार स्वच्छ करणं, वेगवेगळी तिकिटं बूक करणं, दाराच्या बाहेर पडण्याआधीच आईबाबांना आज ट्रॅफिक किती कमी-जास्त आहे, कुठे ट्रॅफिक जाम झालाय का? याचा तक्ताच तिघांच्याही स्मार्ट घड्याळीकडे पाठवणं, वेगवेगळ्या पदार्थांमधून योग्य अशी प्रथिनं, व्हिटॅमिन्स, कर्बोदकं बरोबर तिघांच्याही शरीरात जातात की नाही यावर काटेकोरपणे लक्षं ठेवणं, आठवड्यातून ठरलेल्या वेळापत्रकापेक्षा अधिक वेळ “पिझ्झा- वडापाव- आईसक्रीम-मोमोज” ची ऑर्डर आईबाबांकडून दिली जात असल्यास, त्यांच्या ते लक्षात आणणं नि तस केलं नाही तर शरीराचं किती नि कसं नुकसान होईल याचा कधी ग्राफ तरी कधी व्हिडिओ तयार करुन तो प्रत्येकाच्या व्हाट्सॲपला पाठवणं, तो बघितला नसेल तर त्याची आठवण करुन देणं, अशी कितीतरी कामं होती. तेजोमयीचा गृहपाठ करण्यासाठी विविध संदर्भ उपलब्ध करण्याचही काम त्यांच्याकडे होतं. यातली काही कामं गोर्जी करायची तर काही कामं रोझी करायची.
०००
त्यांना दिलेले टास्क किंवा काम संपवल्यावर काही काळ दोघीनांही मोकळा वेळ मिळायचा. मग या वेळेत अलेक्सा रोझी, तिच्या मेंदूतील अल्गॉरिदमचा उपयोग करुन फक्त टीव्ही मालिका नि ओटीटीवरील चित्रपट मालिका बघायची. त्यातही तिला एकमेकांशी सतत भांडणाऱ्या, एकमेकांचा पाणउतारा करणाऱ्या, कटकारस्थानातच मग्न असणाऱ्या, मारामारी करणाऱ्या, एकमेकांना फसवणाऱ्या पात्रांच्या, भूत- राक्षस- चेटकीणींच्या भीतीदायक मालिका जाम आवडायच्या.
सतत टीव्ही मालिका बघितल्याने या मालिकांमधील पात्रांसारखी रोझी, भांडकुदळ, कपटी, कटकारस्थान करणारी, संशयी, खोटी बोलणारी आणि इतरांना पाण्यात पाहणारी अशी बुरसटेल्या विचारांची झाली.
मात्र, गोर्जी तिच्या मेंदूतील अल्गॉरिदमच्या मदतीने जगभरातील वेगवेगळया पुस्तकांपर्यंत पोहचायची. या पुस्तकांचा फडशा ती लगोलग पाडायची.
पुस्तकांच्या जगातच गोर्जी सतत रमत असल्याने, ती शांत, सौम्य, परोपकारी, कुणाचाही व्देष न करणारी, आपल्या ज्ञानात सदैव भर टाकणारी, जुनं ज्ञान जर कामाचं नसेल तर ते डिलिट करुन टाकणारी म्हणजे अपटुडेट झाली.
गोर्जी आणि रोझी या दोघीही एकाच “एआय” कंपनीकडून आल्या असल्या तरी गोर्जी ही तिच्या स्वभावामुळे अधिक कार्यक्षम झाली तर, रोझी ही काम टाळणारी बनली.
गोर्जीशी लाडीगोडी करुन रोझी बरेचदा स्वत:ची कामं तिच्या गळयात टाकी. गोर्जी न कुरकुरता नि हसतखेळत हे काम करुन टाके.
मात्र एके दिवशी, गोर्जी आणि रोझीला नेहमीपेक्षा अधिक कामं आईबाबांनी सांगितली. कामं करण्याचा कंटाळा असलेल्या रोझीने, आपलं काम गोडगोड बोलून, गोर्जीच्या गळी मारलं. आपला मेंदू दुखत असल्यानं, कामाचं गणित आणि गती चुकू शकतं, असं कारण सांगून तिने गोर्जीला स्वत:ची सगळीच कामं करण्यास भाग पाडलं.
गोर्जीला, तिची दया आली. तिने आधी रोझीची कामं करायला घेतली. ते टास्क पूर्ण करायला तिला बराच वेळ लागला. त्यामुळे तिला सोपवलेली कामं, आईबाबांनी ठरवून दिलेल्या वेळेत पूर्ण होऊ शकली नाहीत.
त्यामुळे संध्याकाळी आईबाबांनी जेव्हा गोर्जीने तिच्याकडे सोपवलेलं काम न झाल्याचं बघितलं, तेव्हा आई तिच्यावर खूप रागावली. बाबांनीही नाराजी व्यक्त केली.
“हो ना सर, ही अश्शीच्च आहे. माझ्याकडून काम करुन घेते नि स्वत: बसते चकाट्या पिटत…” रोझीने लावालावी केली. ते बघून गोर्जीला धक्काच बसला. ज्याचं करावं भलं, तो म्हणतो माझंच खरं, या म्हणीची सत्यता तिला पटली. पण गोर्जी काहीच बोलली नाही. तिने प्रतिवादही केला नाही. सत्य आपोआपच उघडकीस येतं, हे तिला वाचनामुळे कळलं होतं. ती शांत राहिली.
त्यामुळे रोझीच्या सांगण्यावर आईचा विश्वास बसला नि गोर्जीवर रागाने कटाक्ष टाकत ती बरसली…
“कामचुकार भवाने, तुझी तक्रारच करायला पाहिजे कंपनीकडे.”
हे सगळं एकटक बघत असलेला अलेक्झांडर गोर्जीच्या समोर जाऊन उभा ठाकला.
अलेक्झांडरला दोन्ही अलेक्सांचा संवाद कळत नसला तरी तो दोघींचं बारकाईने निरीक्षण करायचा. त्यामुळे रोझी कामचुकार असल्याचं आणि गोर्जी प्रामाणिक असल्याचं त्याच्या लक्षात आलं होतं. त्यामुळे आईने गोर्जीला रागावताच तो तिच्या समोर उभा ठाकून कुंईकुंई करु लागला.
“काय रे तुला काय झालं?”आई त्याच्यावर खेकसली.
“अगं, त्याला कां रागावतेस? त्याला काहीतरी सांगायचय ना”, तेजोमयी म्हणाली.
“काय सांगायचय?”
बीप बीप बाबांच्या स्मार्टफोनमधून आवाज आला. एखादा संदेश मेलवर आला की असा आवाज यायचा.
“बघा बाबा, अलेक्झांडरला काय सांगायचय, ते सांगणारा हा मेल असेल कदाचित.” तेजोमयी म्हणाली.
“आँ!” आईने आश्चर्य व्यक्त केलं.
बाबांनी स्मार्टफोनमधील ईमेल उघडला. अलेक्साच्या कंपनीचा संदेश होता.
बाबांनी तो जोराने वाचला.
” रोझीवर विश्वास ठेऊ नका. ती एक नंबरची खोटारडी आहे. ती तिचे काम गोर्जीकडून करुन घेते. आजही गोर्जीनेच, रोझीचे टास्क पूर्ण केले. त्यामुळे तिला तिचं काम पूर्ण करता आलं नाही. रोझीचा मेंदू भ्रष्ट झाला आहे. तिला ताबडतोब हाकलून लावा. प्रामाणिक गोर्जीचं कौतुक करा.“
“आँ!” आईने पुन्हा आश्चर्य व्यक्त केलं.
“हेच हेच, अलेक्झांडरला सांगायचं होतं आई”, तेजोमयी म्हणाली.
“आपण उगाचच, गोर्जीला रागावलो असं बाबांना वाटलं. त्यांनी रोझीकडे आपला मोर्चा वळवला.
“अशी फसवतेस होय आम्हाला नि तुझ्या साथीदारास,” बाबा तिच्याकडे जळजळीत कटाक्ष टाकत म्हणाले.
आता आपली धडगत नाही नि काही खरही नाही, हे रोझीला एव्हाना कळलं होतं. तिने चटदिशी आपलं डोकं उघडलं नि आतला मेंदू जोराने ओढून बाबांच्या पायाजवळ टाकला. मेंदू बाहेर पडताच ती निपचित होऊन धाडदिशी पडली. खोटं बोलणं चांगलच महागात पडलं होतं.
सुरेश वांदिले