शॉक ट्रिटमेंट!
मालकीनबाई घरी नाही, हे बघून मार्गारेट मावशीने बाहेर मोकळ्या हवेत फिरुन येण्याचं ठरवलं. तिने रॉबिन्सनला इशारा केला. तो नेहमीच, बाहेर उंडारायला तयार असायचा. नेपोलीयन डॉगीपासून संरक्षण करण्यासाठी मामाचा ढालीसारखा उपयोग, मावशी करुन घ्यायची. घराबाहेर पडल्याबरोबर मावशीने याची, मामाला आठवण करुन दिली.
“राबू डिअर, तुला आठवण आहे ना.”
“कशाची गं?”
“तो नेपोटल्याबिपोटल्या माझ्यावर नजर ठेऊन असतो त्याची.”
“मावशे डोण्टवरी, नेपोटल्याच काय, त्याच्या बापालाही, तुला आडवा जाऊ देणार नाही.ही ‘मो’ची नाही तर ‘मा’ची गॅरंटी हाय.”मामा डोळे मिचकावत म्हणाला. ‘मो’ नि ‘मा’ची भानगड काय, हे विचारण्याच्या फंदात न पडता मावशीने, मामाची पप्पी घेतली. दोघांची भटकंती सुरु झाली.
अचानक मामाचं लक्षं, इलेक्ट्रिकच्या तारावर बसलेल्या पक्ष्यांकडे गेलं. मस्त मजेत ते पक्षी बसले होते. हवेमुळे तार हललीकी तेही हलल्याडुलल्यासारखे वाटत. हे बघून रॉबिन्सनला गंमत वाटली. तो मावशीला म्हणाला,
“मावशे, हे पक्षी लयभारी आहेत, असं वाटत नाही का तुला?”
“मी सोडून, कुणीच भारी वाटत नाही मला. हा हा हा!” फिस्सकन हसून मामाचा चिमटा काढत मावशी म्हणाली. मामा,ओय ओय करुन ओरडू लागला.
“मावशे, जरा दयामाया दाखव की.”
“माम्या, मी दाखवते दया म्हणूनच तुझ्यावर करते माया, माझ्याशिवाय कुणीच भारी नाही, हे विसरु नको राया.”
“तू जर, एव्हढी भारी आहेस, तर मग पक्षी बसलेल्या तारांवर चढून दाखव बरं.”
“हे चॅलेंज समजायचं का?”
“यस्स!”
“ही हू है हा!”
“मावशे, असं खिदळायला काय झालं?”मामानं गोंधळून विचारलं.
“रॉबेटल्या,हे चॅलेंज स्वीकारायला मी काही मूर्ख नाही.”
“आँ! कां बुवा?”
“त्या इलेक्ट्रिकच्या तारांचं एक गुपित मला ठाऊकायना.”
“म्हणजे, पुन्हा भानगड!”
“भानगड नाही,त्या तारातली गडबड.”
“मला सांग की.”
“सांगतेना. आधी तू, त्या भूर्जीपाववाल्याच्या दुकानातून माझ्यासाठी भूर्जी आण जरा. भूर्जी पोटात, मेंदू जोरात… गुपित ओठात, शिरेल तुझ्या डोक्यात. समजलं.”
मावशीला, मनातल्या मनात शिव्या हासडत मामा भूर्जीपाववाल्याच्या दुकानात हळूच शिरला. दुकानदाराचा डोळा चुकवून भूर्जी तोंडात टाकणार तोच, दुकानदाराचं लक्ष मामाकडे गेल्यानं तो जोरात ओरडला. मामा घाबरुन पळू लागला. ते बघून मावशीही त्याच्यापाठीमागे पळत सुटली. पळताना मामांचं भान राहिलं नाही. त्यामुळे तो एका डबक्यात पडणार, तोच मावशीने त्याची शेपटी पकडली नि त्याला पडू दिलं नाही.
“गधड्या, डोळे उघडे ठेऊन तरी पळना. या डबक्यात इलेक्ट्रिकची तार पडलीय. त्याचा शॉक लागून तू गेला असतास, पंधराच्या भावात!”
घाबरलेल्या मामाने काहीच प्रतिक्रिया दिली नाही. त्याच्या छातीत धडधड होत होती. ते बघून मावशीने त्याला एका झाडाचा आडोशाला नेलं. त्याला प्रेमानं थोपटलं. मावशीच्या या प्रेमवर्षावाने मामास जरा तरतरी आली.
“मावशे, तू होतीस म्हणून मी वाचलो. पण मला एक कळलं नाही, इलेक्ट्रिक तारेमुळे, मी ‘पंधराच्या’ भावात जाणार असं तू म्हणालीस, मग इलेक्ट्रिकच्या तारांवर बसणारे पक्षी, किमान ‘बारा’च्या भावात नको का जायला?त्यांना काहीच कसं होत नाही?”
“तेचतर सिक्रेट आहेना.”
“आता सांग बघू, खूप झाली तुझी मस्करी”
“रॉब्या, हे पक्षी, या तारांवर जसे आरामात बसू शकतात, तसं तू आणि मी बसू शकत नाही.”
“आपलं नाही, पक्षांचं विचारलं मी.”
“तेच सांगतेय. हे पक्षी इलेक्ट्रिकच्या म्हणजेच विजेच्या तारांवर आरामात बसू शकत असल्याने, या तारांतील इलेक्ट्रॉनचा प्रवाह, कमीतकमी विरोध होणाऱ्या बाजूने किंवा रस्त्याने म्हण जातो.”
“अरे वा!”
“काय वा? तुझ्या पिटुकल्या मेंदुत शिरतय कां काही. सारखा मध्येमध्ये करतोस.”
“मी इटुकला, माझा मेंदू पिटुकला, तसं त्या थिटुकल्या इलेक्ट्रॉनची शक्ती, माझ्या लक्षात आलीय, म्हणून वा!”
“मामू, तू इलेक्ट्रॉनची शक्ती, बरोबर ओळखलीस. हे हुषार इलेक्ट्रॉन सोप्या मार्गाने बाहेर जात असताना, पक्ष्यांच्या पायाजवळ पोहचतात, तेव्हा त्यांना दोन वेगवेगळया वाटा दिसतात.”
“मग काय होतं?”
“हे इलेक्ट्रॉन काही क्षणासाठी विचारात पडतात.”
“कशासाठी?”
“पक्ष्यांच्या पायांमधून पुढे जायचं की तारेतूनच जायचं.”
“मग?”
“पण, हे इलेक्ट्रॅान इंटेलिजन्ट असल्याने त्यांच्या लगेच लक्षात येतं की, पक्षांचे पाय हे तारेसारखे, चांगले विद्दूतवाहक नाहीत. त्यांच्या पायातून गेलो तर गडबड व्हायची.”
“कसली गं?”
“पुढे सहज आणि सरळ जाण्यात अडथळा आणि विरोध निर्माण होऊ शकतो, हे इलेक्ट्रॉन्सच्या लक्षात येतं.”
“म्हणजे भानगडच की.”
“तसच समज. त्यामुळे हे इलेक्ट्रॉन्स पक्ष्यांच्या पायातून जाण्याचा प्रयत्नही करत नाहीत. तारांमधूनच पुढे जातात.समजलं”
“याचा अर्थ, पक्ष्यांच्या शरीरात विजेचा प्रवाह शिरत नाही. त्यामुळे त्यांना काहीही होत नाही.”
“अगदी बरोबर.”
“मग, मी चढून बघू का, या तारेवर. त्यावर बसून झुला घ्यावा वाटतो गं.”
“रॉब्या, मलासुध्दा तशीच इच्छा होतेय रे.”
“मग, चांगल्या कामाला उशीर कशाला.चल की झटपट. चढू पटपट!”
“पडू मटमट!”
“ही काय कटकट?”
“आपणास, या पक्ष्यांसारखं केवळ आपले पायच तारेवर ठेऊन दुसऱ्या कशालाही स्पर्श न करता बसता आलं असतं तरच, आपण सुरक्षित राहू. मात्र आपला स्पर्श जवळच्या फांदिस किंवा तारेच्या खांबास झाल्यास,आपलं काही खरं नाही.”
“म्हणजे, काय होऊ शकतं आपलं?”
“मामू, आपला स्पर्श झाडाच्या फांदिला किंवा तारेच्या खांब्यास झाल्यास, त्यातून आपला स्पर्श खालच्या जमिनीलाही होतो. विजेच्या तारेपेक्षा कमी विरोध असलेला, हा नवीन मार्ग वीज प्रवाहास सापडतो. त्यामुळे तो प्रवाह विजेच्या तारेला सोडून, हा नवा रस्ता पकडू शकतो नि आपल्या शरीरात शिरु शकतो. त्याचा आपणास जीवघेणा धक्का बसू शकतो. शिरलयं का तुझ्या इटुकल्या मेंदूत.”
“सांगू का?”
“सांग की.”
“मावशे, फक्त वीज वाहून नेणारी तार असल्यास, नो डेंजर!”
“बरोबर!”
“मात्र, या तारेतून जाणाऱ्या विजेला जमिनीपर्यंत पोहचण्यासाठी कमी विरोधाचा मार्ग मिळाला तर व्हेरी डेंजर!”
“क्या बात है. लय हुषार हो माझा मामू,” मार्गारेट , मामाचा गालगुच्चा घेत म्हणाली.
“मावशे, एक आयाडिया माझ्या इटुकल्या मेंदूत आलीय.”
“आता काय?”
“आपण मालकीनबाईंना या तारेवर बसायला सांगितलं तर?”मामा डोळे मिचकावत म्हणाला.
“असे, दिवास्वप्न बघायला वीज थोडीच लागते मामू. बघ बघ, स्वप्न बघ. हा हा हा!”मार्गारेट मामाची मिशी ओढत म्हणाली.
सुरेश वांदिले
“”