कर्णावतीदेवी राजराजेश्वर मौर्य
अमेरिकेत राहणारी कल्याणीची चुलत बहीण वैष्णवी, काही दिवसांपूर्वी तिच्याकडे आली होती. कल्याणीच्या घरी असलेली, काळ्यापांढऱ्या रंगाची, घाऱ्या डोळ्यांची, चालण्यात वेगळी ऐट असलेली मांजर तिला फार आवडली. कल्याणीच्या घरी तिचे फार लाड होत.
मांजरिने वैष्णवीकडे बघितलं. पण ती, तिच्याकडे लगेच आली नाही. वैष्णवीने मांजरीचा लाड करण्याचा प्रयत्न केला तर, नख बाहेर काढून तिच्यावर पंजाच उगारला. त्यामुळे वैष्णवी किंचाळली. कल्याणी लगेच धावली,
“चिंगटले, पाहुण्यांशी असं वागतं का कुणी?” कल्याणी रागावली.
“चिंगटले?” हे काय, वैष्णवीनं विचारलं.
“आमच्या लाडूबाईचं नाव.”
“चिंगटले, असं?”
“खरं नाव चिंगी. लाड करताना चिंगू! रागवताना चिंगटली!”
“ही असली नावं?”
“यात काय वाईट?” कल्याणीने विचारलं. या दोघी बोलत असताना, दोघींच्यामध्ये सोफ्यावर चिंगी अलगद येऊन बसली. वैष्णवी घाबरुन उठू लागली. पण कल्याणीने तिला बसवलं. तिचा हात घेऊन चिंगीच्या पाठीवरुन फिरवू लागली. वैष्णवीने थोडावेळ चिंगीला प्रेमाने थोपटले. चिंगी गाढ झोपी गेली.
दुपारी जेवण्याच्या टेबलवर, वडापाव खाताना, चिंगी टेबलवर आली. कल्याणीचे बाबा, तिला रागावले, “चिंगे, कितीदा समजावलं, आम्ही खाताना इथे यायचं नाहीस. तू काही शहाणी होतच नाहीस.” असं म्हणून त्यांनी चिंगीला उचलून बाजूच्या सोफ्यावर ठेवलं.
“काका, तुम्हीसुध्दा चिंगे म्हणता हिला.” वैष्णवीने विचारलं.
“लाडाचं नाव आहे.”
“पण, हिचं नाव भारदस्त असावं, असं वाटत नाही का तुम्हाला?”वैष्णवी म्हणाली.
“म्हणजे?”कल्याणीच्या आईनं विचारलं.
“ही एखाद्या राजकन्येसारखी दिसतेय!”
“आहेच, तशी.”
“पण काकू, राजकन्येचं नाव चिंगी कसतरीच वाटतना.”
“तुझं म्हणणं काय?”
“हिला साजेसं नाव दिलं तर?”
“बरंबाई, सुचव तूच असं नाव.” कल्याणीचे बाबा म्हणाले. वैष्णवी विचार करु लागली. कागदपेन घेऊन तिने काही नावं लिहून काढली. थोड्यावेळयाने ती म्हणाली,
“नाव मिळालं.”
“सांग की.” कल्याणी उत्सुकतेनं म्हणाली.
“राजकुमारी कर्णावतीदेवी राजराजेश्वर मौर्य!” वैष्णवीनं नाव उच्चारलं. तिघांचे डोळे विस्फारले. काहीक्षण शांततेत गेले. मग सगळेजण फिस्सकन हसले. वैष्णवी हिरमुसली. ते बघून कल्याणीचे बाबा म्हणाले,
“नाराज कां होतेस? ठेऊया, हेच नाव.” वैष्णवीच्या चेहऱ्यावर हसू आलं.
बाबांनी चिंगीला घेतलं. तिच्या डोळयात बघत म्हणाले,
“चिंगू मॅडम, आजपासून तुमचं नाव, राजकुमारी कर्णावतीदेवी राजराजेश्वर मौर्य!” चिंगू मख्ख. मग कल्याणीच्या आईने तिला म्हंटलं, “चिंगूबाई, आजपासून तुझं नाव, राजकुमारी कर्णावतीदेवी राजराजेश्वर मौर्य!” पण, चिंगूने हे ऐकल्याचं न ऐकून दुसरीकडेच मान वळवली.
आता कल्याणी, तिला जवळ घेत म्हणाली,
“चिंगी डार्लिंग, आजपासून तुझं नाव, राजकुमारी कर्णावतीदेवी राजराजेश्वर मौर्य!” चिंगीने मोठ्ठी जांभई देऊन, चटदिशी डोळे मिटले.
“आता तू, हिच्या कानात सांग तिचं नाव,” कल्याणी वैष्णवीस म्हणाली,
वैष्णवीने कल्याणीच्या हातातील चिंगीच्या कानात नवं नाव पुटपुटलं.
“झालं आता चिंगीचं नामकरण. आतापासून याच नावानेच तिला बोलवायचं.” बाबा म्हणाले.
चिंगीला कल्याणीजवळ कंटाळा आला असावा, तिने तिच्या हातातून सुटण्यासाठी धडपड सुरु केली. कल्याणीने तिला काही सोडलं नाही, तेव्हा तिने नखांचा पंजा तिच्यावर उगारला,
“राजकुमारी कर्णावतीदेवी राजराजेश्वर मौर्य, असं शहाणं बाळं वागतात का?” बाबा म्हणाले. चिंगीला काहीच कळलं नाही. तिने दुसऱ्या पंजाने कल्याणीला मारलेच. कल्याणीने लगेच तिला खाली ठेवलं.
“राजकुमारी कर्णावतीदेवी राजराजेश्वर मौर्य, हे असं वागणं बरं नव्हे. पाहुण्यांना काय बरं वाटेल.” आई चिंगीला म्हणाली.
पण चिंगी मख्ख. आपण ठेवलेलं नाव, चिंगीला पसंत नसल्यानेच ती दुर्लक्ष करतेय, असं वैष्णवीला वाटलं. ती हिरमुसली. ते बघून कल्याणीच्या आईने तिला समजावलं,
“या मुक्या प्राण्यांना, अशा भारदस्त नावाची गरज नसते. त्यांना फक्त, प्रेम, जिव्हाळा, आपुलकी, स्नेह हवा असतो. हे नसल्यास, त्यांना कितीही भारदस्त नाव द्या, त्याचा काही उपयोग नाही. हो ना ग”, चिंगटले, आई म्हणाली. चिंगीने झरदिशी मान वळवून बाबांकडे बघितलं, नि मँऊ मँऊ केलं. कल्याणीने वैष्णवीकडे बघितलं. वैष्णवी हसली. “काय गं चिंगे,” तिच्या तोंडून उत्स्‍फुर्तपणे निघालं. चिंगी हळूच तिच्यापायाशी आली आणि लाड करुन घेऊ लागली.
सुरेश वांदिले