आनंदाचा महासागर!
अमेरिकेतील ऑस्टिन येथे राहणारी कल्याणीची चुलत बहीण वैष्णवी नुकतीच काही दिवसांसाठी तिच्याकडे आली होती. कुठे फिरायचं, काय खायचं, प्यायचं, कोणत्या दुकानात जायचं, याची जय्यत तयारी कल्याणीने केली. त्याची एक यादीच तयार केली. ही यादी बघून वैष्णवी खूष होईल, याची तिला खात्री होती.
भारतातील वातावरणाशी दोन दिवसात स्थिरस्थावर झाल्यावर, कल्याणीने, वैष्णवीला उत्साहात ती यादी दिली. यादिकडे न बघताच वैष्णवीने, यादी कल्याणीस परत केली व म्हणाली,
“कल्ल्लू, तुला मी एक जादू दाखवते. कागदपेन दे बघू.”
“आधी तू, यादीतर बघना वैष्णू.”
“यादिचीच जादू आहे.” वैष्णवी म्हणाली. कल्याणीने कागद वरखाली करुन बघितला. मागे पुढे बघितलं. पण कागदावर, तिच्या अक्षरांशिवाय काहीच दिसत नव्हतं. अक्षरांची फेरफार झाली नव्हती. याचा अर्थ वैष्णवी बंडला मारते, असं कल्याणीस वाटलं. तिने त्याच नजरेनं वैष्णवीकडे बघितलं.
“यात तर कसलीच जादू दिसत नाहीय.” कल्याणी म्हणाली.
“तू आधी कागदपेन तर दे. म्हणजे, मग तुला जादू कळेल.” वैष्णवीने आग्रह केला. कल्याणीने तिला कागदपेन दिला. वैष्णवीने त्यावर काहीतरी लिहून वैष्णवीकडे दिलं.
“आता, हा कागद वाच.” वैष्णवी म्हणाली. कल्याणीनं तसं केलं. तिला त्यात काही जादू दिसेना.
“अगं, कशाला उगाच टाइमपास करतेस. काहीतुला जादूबिदू येत नाही. उगाच बंडला मारतेस.”
“मी बंडला मारत नाहीय. मी तुझा कागद वाचला का?”
“नाही.”
“मी, या कागदावर जे लिहिलय, ते तुझ्या यादीत नाही, ते बघून घे.” वैष्णवी म्हणाली. कल्याणीने तिची यादी बघितली. वैष्णवीचं म्हणणं खरंच होतं. तिचे डोळे विस्फारले. खरंच वैष्णवीला जादू येते की काय? कल्याणी मनात म्हणाली.
“तुला कसं कळलं ते?”
“म्हंटलंना, माझ्याकडे जादू आहे म्हणून.”
“बरं बाई, केलं मान्य. आतातरी सांग.”
“गेल्यावर्षी, नागपुरला मामाकडे गेली असताना, माझ्या मामेबहिणीनं आणि त्याच्या मागच्या वर्षी ठाण्याला आत्याकडे गेली असताना, आतेभावाने अशीच यादी तयार केली होती.”
“मग त्या यादिंचा आणि माझ्या यादिचा काय संबंध?”
“भारतात असंच होत असलं पाहिले, हे माझ्या लक्षात आलं.”
“काहीतरीच काय?”
“काहीतरीच कसं? तुझ्या बाबांनी तुला कितीवेळा, मी, कागदावर लिहिलेल्या ठिकाणी नेलय.” वैष्णवीने विचारलं. कल्याणी डोळे मिटून विचार करु लागली. वैष्णवी म्हणते तसं,तिला अनेक वर्षात बाबांनी नेलं नसल्याचं तिच्या लक्षात आलं.
“अगदी बरोबर. लापण, तू लिहिलेलं ठिकाण, हे काय बघण्यासारखं असतं का?”
“कां नाही? मला तर दोन्ही ठिकाणं भारी वाटतात. आम्ही तिकडे, नव्या ठिकाणी गेलो की या दोन्ही ठिकाणी माझे बाबा आवर्जून घेऊन जातातच.”
“कुठे घेऊन जातात तुझे बाबा?” त्याचवेळी तिथे आलेल्या कल्याणीच्या बाबांच्या कानावर वैष्णवीचे बोल पडताच, त्यांनी विचारलं.
“शहरातील ग्रंथालयं आणि पुस्तकांचं दुकान!
“आँ!” बाबा आणि कल्याणीने एकाच वेळी मोठ्ठा आँ फासला.
“अहो काका, इतकं आश्चर्यचकित होण्यासारखं काय त्यात. ग्रंथालयात गेलं की तेथील वेगवेगळया प्रकारची लहानमोठे पुस्तकं बघणं, ग्रंथ बघणं, ग्रंथ चाळणं, काहींची अनुक्रमणिका वाचनं, काही पुस्तकांच्या पाठिमागे १० ओळीत लिहिलेलं त्या पुस्तकाचं महत्व वाचनं, प्रस्तावना वाचणं, पुस्तकांचं महत्वं सांगणाऱ्या गणमान्य व्यक्तींच्या प्रतिक्रिया वाचनं, खूपच आनंददायी असतं. ग्रंथांच्या या महासागरात असं मस्त विहरता येऊन, आनंदासोबतच ज्ञानातही भर पडते. पुस्तकांच्या दुकानातही असंच होतं. मग काही पुस्तकं बाबा विकत घेऊन देतात. ही पुस्तकं वाचताना भान हरपून जातं. नवे शब्द कळतात, लेखकांच्या नव्या कल्पनांमुळे निर्माण झालेल्या, वेगवेगळया कथांतील पात्रं आपणास शहाणपण शिकवतात. युक्तीच्या गोष्टी सांगतात, बुध्दीला चालना देतात.” वैष्णवी म्हणाली. कल्याणीच्या बाबांचा चेहरा पडला. कल्याणीने तिची यादी फाडून टाकली. लगेच तिने, काय बघायचं,याची नवी यादी लिहायला घेतली. त्यात पहिल्या क्रमांकावर ग्रंथालय आणि पुस्तकाच्या दुकानाचं नाव लिहिलं. ही यादी बघून वैष्णवीने अत्यानंदाने कल्याणीस मिठी मारली.
सुरेश वांदिले