इंटेलिजंट डुंकेश्वर

इंटेलिजंट डुंकेश्वर

अलेक्सा गोर्जीकडे गोष्टींचा खजिनाच होता. त्यामुळे ती तेजोमयीची फार लाडकी झाली हेाती. तिला दररोज नव्यानव्या गोष्टी ती सांगायची. बस, तेजोमयीने विषय सांगण्याचाच अवकाश,  गोर्जीच्या गोष्टीची ट्रेन भरधाव धावू लागायची. आज तेजोयमीने गोर्जीला इंटेलिजंट गाढवाची गोष्ट सांगण्याचा आग्रह धरला.

आपल्या मेंदूतील डीप लर्निंग तंत्राच्या साहाय्यानं, माहितीच्या महाजालात कुठे असा बुध्दिमान  आणि हुषार गाढव दिसतो का? याचा शोध गोर्जी, घेऊ लागली. काही क्षणात तिने असा एक गाढव शोधूनही काढला. तिच्या चेहऱ्यावर हसू आलं नि तिने तेजोमयीकडे टाळीसाठी हात केला.

“याचा अर्थ, तुला इंटेलिजंट गाढव सापडलेला दिसतोय.” तेजोमयी आनंदाने गोर्जीकडे बघत म्हणाली.

“अशक्य, हा शब्द माझ्या शब्दकोशात नाही मॅडम,” गोर्जी किंचित अभिमानाने फुलून म्हणाली.

“पण काय गं गोर्जी, कुठे भेटला तुला हा हुषार गाढव?”

“आफ्रिकेतील एका घनदाट जंगलात.”

“पण तिथे हे भाऊसाहेब, सॉरी…सॉरी गाढवोबा काय करत होते.”

” ते काय करत होते हे सांगू की दाखवू?” गोर्जीनं विचारलं.

“म्हणजे तू गोष्ट दाखवू पण शकतेस? तेजोमयीनं आश्चर्यानं विचारलं.

“तेजो मॅडम, मला काहीच अशक्य नाही. मी या गाढवोबाच्या गोष्टीची रिलच दाखवतेना. माझ्या ॲल्गारिदममध्ये, गोष्ट तयार करणं नि त्यावर अशी रिल्स तयार करण्याचं तंत्र, एआय कंपनीने अंतर्भूत केलय.”

“वंडरफुल!”

“मग हो तय्यार, हुषार गाढवाची गोष्ट बघायला.” असं म्हणून अलेक्सा गोर्जिने स्वत:ला ब्लुटूथने टीव्हीला जोडून घेतलं. टीव्ही सुरु केला. तेजोमयी श्वास रोखून बसली. तिच्यासमोर बुध्दिमान गाढव प्रत्यक्ष साकारला जाणार होता. या कल्पनेने ती हरखून गेली. गोर्जीने, वन-टू-थ्री म्हणताच, या गाढवाची गोष्ट सुरु झाली.

ते एक घनदाट जंगल हेातं. या हिरव्यागार आणि सुंदर जंगलाला कुणाची तरी दृष्ट लागली असावी. कारण झाडांची पानं झपाट्यानं गळू लागली. ज्या झाडांची पानं गळली नव्हती, ती पिवळी पडू लागली. एखाद्या म्हाताऱ्या माणसारख्या फांद्या वाकू लागल्या. सरळ आभाळाकडे बघणारी आणि त्याच्याशी स्पर्धा करणारी झाडं वाकायला लागली. हिरव्या लुसलुशीत गवताची रया गेली. बऱ्याच ठिकाणी तर हे गवत जळल्यासारखं वाटू लागलं. प्रसन्न जंगल विद्रुप व्हायला लागलं. त्यामुळे पक्षी-प्राण्यांचा टाहो सुरु झाला. कुणालाच काही कळत नव्हतं, की अचानक हे संकट आपल्या जंगलावर आलं तरी कुठून?

मात्र, जेव्हा एखादा प्रश्न निर्माण होतो, तेव्हा त्याचं उत्तर मिळवता येतं, एखादं संकट आलं तर त्यावर मात करण्याचे उपाय शोधता येतात, समस्या निर्माण झाली तर त्यातून सुटका करण्याचे मार्गही शोधता येतात, असं डुंकेश्वर या इंटेलिजंट गाढवोबास नेहमी वाटायचं. त्यामुळे जंगलावर कोसळलेल्या या संकटामुळे घाबरुन गेलेल्या नि सैरभर झालेल्या इतर पक्षी प्राण्यांप्रमाणे डुंकेश्वर काही घाबरला नाही. तो शांतचित्तानं विचार करु लागला. या संकटावर मात करण्याचा काहीतरी नक्कीच मार्ग मिळेल याची त्याला खात्री होती. डोळे मिटून विचार करत असताना पाठीवर कुणीतरी येऊन बसल्याचं डुंकेश्वराच्या लक्षात आलं. त्याने डोळे उघडून बघितलं, तर त्याच्या पाठीवर घुरेश्वर घुबड बसलं होतं. तेही घाबरलेलच होतं.

“काय घुरेश्वर, असं थरथर कापायला काय झालं?” डुंकेश्वरानं विचारलं.

“डुंकेश्वरा, अरे तू, इतका शांत कसा? आपल्या जंगलाचा आपल्या डोळ्यादेखत नाश सुरु झालाय नि तू विचारतोस थरथर कापायला काय झालं म्हणून?”

“घुरेश्वरा, अरे अशा कसोटिच्या वेळी थरथर कापून नि घाबरुन समस्या सोडवता येत नाहीत. शांतपणे विचार केला तरच सुटकेचा काही मार्ग सापडू शकतो.”

“मग तुला काही मार्ग सापडला का?” घुरेश्वरानं त त प प करत विचारलं.

“नक्कीच सापडेल. पण आता या ठिकाणी बसून काही होणार नाही. काहीतरी हालचाल करावी लागेल. त्यासाठी आपणास पुढे जावं लागेल. येतोस का माझ्यासोबत?” डुंकेश्वरानं, घुरेश्वरास विचारलं. त्याने, हो नाही करत होकार दिला.

दोघेही पुढे चालू लागले. एव्हाना जंगलाची रया आणखी वेगाने जाऊ लागली. झाडांच्या फांद्या ओक्याबोक्या होऊ लागल्या. काही झाडं उन्मळून पडू लागली. हे दृष्य बघून डुंकेश्वरही मनातून हादरला. काहीतरी तातडीने मार्ग काढायलाच हवा, असं स्वत:लाच सांगत तो जंगलातील एका भागाकडे असलेल्या गुहेकडे जोरानं धावू लागला. घुरेश्वरानं त्याला घट्ट पकडून ठेवलं.

“अरे, पण या गुहेत कुणी जाण्याची हिम्मत करत नाहीत. आजपर्यंत एकही प्राणी तिकडे जाताना मी बघितला नाही. जंगलातील सगळ्यात भीतीदायक नि धोकादायक जागा आहे, ही.” घुरेश्वर म्हणाला.

“घुरेश्वरा, या भीतीदायक गुहेतच कदाचित आपल्या संकटावरील मात्रा मिळू शकते, असं माझं मन म्हणतय.” डुंकेश्वर म्हणाला.

“अरे पण, या गुहेनं आपल्यालाच गिळून टाकलं तर?” आणखी घाबरुन घुरेश्वर म्हणाला.

” घुरेश्वरा, ते आताच कसं कळणार? अनामिक भीतिने हातपाय गाळून बसण्याइतका दुसरा मूर्खपणा नाही.” असं घुरेश्वराला समजावून डुंकेश्वर आणखी वेगानं धावू लागला. घुरेश्वरानं जीव मुठीत धरुन डोळे बंद केले. काही वेळानं डुंकेश्वर गुहेजवळ पोहचला. घुरेश्वरानं आपले डोळे हळूहळू किलकिले केले. गुहा बंद होती.

“आता काय करायचं?” घुरेश्वरानं विचारलं.

डुंकेश्वरानं गुहेच्या दाराजवळून तीन-चार वेळा फेऱ्या मारल्या. मोठमोठ्या शिळांनी गुहेचं दार बंद झालं होतं. अशी चक्कर टाकता टाकता डुंकेश्वराचं निरीक्षण सुरु होतं. एका शिळेवर त्याला काही खाणाखुणा दिसल्या. त्यावर त्याने नजर रोखली. या खाणाखुणा गुहेत जाण्याचा मार्ग खुला करण्याचं रहस्य उघडं करेल, असं त्याच्या अंतर्मनास वाटलं. त्या खाणाखुणानुसार डुंकेश्वरानं सहा छोटी दगडं आणलीत आणि मोठ्या दगडांच्या फटीत टाकली. काय आश्चर्य, गुहेच्या दारासमोर असणाऱ्या शिळा बाजूला हटल्या. गुहेचा मार्ग दिसू लागला. ते दोघेही आत शिरले. मात्र आत काळाकुट्ट अंधार होता.

“आता काय करायचं?” पुन्हा घाबरुन घुरेश्वरानं विचारलं.

“घुरेश्वरा, असा घाबरु नको. तुला अंधारात सारं काही स्पष्ट दिसतं, हे कसं काय विसरलास?”

“हो हो, खरंच की, कसा काय विसरलो मी?” घुरेश्वर म्हणाला.

“म्हणूनच संकटाच्या समयी इतकं घाबरायचं नसतं. त्यामुळे आपल्याकडे असलेली शक्तीही विसरुन जातो.” डुंकेश्वरानं घुरेश्वराला समजावलं. ते त्याला थोडं पटलही. त्याने दीर्घ श्वास घेतला नि तो गुहेत बघू लागला. त्याला समोरच सारं काही स्पष्ट दिसत होतं. त्याप्रमाणे तो डुंकेश्वराला सांगत होता.

या रस्त्यात आणखी काही शिळा लागल्या. त्यांनीही गुहेचे मार्ग अडवून ठेवले होते. डुंकेश्वरानं घुरेश्वराच्या मदतीनं या शिळा बाजुला करण्याचं काही रहस्य दिसतं का? ते शोधून काढलं. हे रहस्य काही शिळांवर आडव्या उभ्या रेषांमध्ये तर काही शिळांवर प्राण्यांच्या चित्रात तर काही शिळांवर चित्रविचित्र प्रतिकांमध्ये होतं. आपली बुध्दी शांतपणे उपयोगात आणून डुंकेश्वरानं या शिळा बाजूला केल्या. पुढे आणखी ते चालू लागले.

चालताचालता एके ठिकाणी धाडदिशी खाली पडले. पडताना घुरेश्वरास गुहेतील एक फांदी दिसल्यानं तो त्याला लटकला. पण डुंकेश्वर मात्र खाली आडवातिडवा पडला. त्याला बरंच खरचटलं. वेदनाही होऊ लागल्या. पण, आता दु:ख करण्याची वेळ नसल्याचं त्याने स्वत:ला समजावलं नि तो ताडदिशी उभा राहिला. हे बघून घुरेश्वर पुन्हा त्याच्या पाठीवर येऊन बसला. या ठिकाणी मात्र अंधार नव्हता. चांगलाच प्रकाश होता.

एके ठिकाणी चौकोनी भांड्यात चमचमणारी वस्तू होती. तिच्याजवळ एक विचित्र प्राणी डोळे बंद करुन आणि हातात दगड घेऊन बसला होता.

डुंकेश्वराच्या पडण्यामुळे त्याची  समाधी भंग पावली. त्याने दोघांकडे बघितलं. तो त्यांच्याकडे धावला. आता आपला सर्वनाश ठरलेला असं यावेळी डुंकेश्वर नि घुरेश्वर या दोघांनांही वाटलं. पण याही संकटाचा आपण धैर्याने सामना करायचाच, शेवटच्या क्षणापर्यंत लढा द्यायचाच असा डुंकेश्वरानं मनोमन निर्धार केला. आपले शस्त्र म्हणजे आपले पाय हे त्याला ठाऊक होतं. युध्दाच्या वेळी जशी शस्त्र पाजळली जातात तसं तो आपल्या पायांची हालचाल करु लागला.

मात्र, त्याला काहीही करावं लागलं नाही. कारण तो विचित्र प्राणी दोघांच्या जवळ आला नि मटकन खाली बसून रडू लागला. हे बघून दोघांनांही आश्चर्य वाटलं.

डुंकेश्वरानं, तो कशासाठी रडतोय हे विचारलं. त्याने चौकोनी भांड्यातील चमचम करणाऱ्या वस्तूकडे लक्षं वेधलं.

“त्याचं काय?” डुंकेश्वरानं विचारलं.

“हा आहे, या जंगलाचा प्राण!”

“आँ!” घुरेश्वरानं आश्चर्य व्यक्त केलं.

“हो हो हो, या जंगलाचा प्राण! तो मी पळवला नि इथे दडवून ठेवला. त्यामुळे जंगल नष्ट व्हायला लागलं. पण हा प्राण पुन्हा जंगलात कसा न्यायचा हे मला कळेनासं झालय.”

“अरे, पण तू या प्राणाला पळवून जंगलाचं किती मोठं नुकसान केलंस हे तुला ठाऊक आहे का? “

“होय होय, माझी मोठ्ठी चूकच झाली.  मनुष्यप्राणी जंगलावर जे काही अत्याचार करतो, जंगलाला जाळून टाकतो, ते बघून मला राहवलं नाही, म्हणून मी जंगलाचा प्राणच पळवून आणला.”

“मानव कसाही वागला म्हणून त्याची शिक्षा आपण जंगलाला आणि पशूपक्षांना कां द्यायची? हा तर मूर्खपणाचा कळस झाला.” डुंकेश्वर म्हणाला.

“पटलय मला तुमचं म्हणणं. आता काय करायचं?”

“जे झालं ते झालं, आता पुन्हा उशीर नको. तो प्राण घे नि चल आमच्यासोबत गुहेच्या बाहेर.” घुरेश्वर रागावून म्हणाला. त्या प्राण्याने ती चमचमणारी वस्तू डुंकेश्वराकडे दिली. आता आपणास जंगलात येणं शक्य नसल्याचं सांगून तो वेगानं गुहेच्या दुसऱ्या टोकाकडे निघून गेला.

आता विचार करायला फार वेळ नव्हता. डुंकेश्वर वेगानं गुहेच्या बाहेर आला. ती चमचमणारी वस्तू जंगलात येताच खरोखर चमत्कार घडला. जंगलात हळूहळू पसरणारी आग विझली. तुटलेल्या फांद्या पुन्हा झाडांना चिटकल्या. पिवळी पानं हिरवी झाली. वाकलेले वृक्ष पुन्हा आभाळाशी स्पर्धा करु लागले. गवत पुन्हा मऊशार झाले. पक्षी प्राणी आनंदित झाले.

डुंकेश्वरानं घाबरुन न जाता, जंगलावर आलेलं संकट दूर केलं होतं. त्यामुळे जंगलातल्या प्राणी आणि पक्षांचा तो फार लाडका झाला. खरं तर त्या जंगलानं डुंकेश्वरास अघोषित राजाच करुन टाकलं.

०००

“द एंड” असे शब्द स्क्रीनवर आले नि भान हरपून गोष्ट बघणारी तेजोयमी भानावर आली.

“कित्ती छान!” ती चटदिशी म्हणाली.

“पण काय गं गोर्जी, खरंच  का असा इंटेलिजंट गाढव होता का? तिने विचारलं.

“हात्तीच्या, यालाच म्हणतात, गाढवापुढे वाचली गीता, तो म्हणतो कोण बरे होती सिता?” गोर्जी हसत म्हणाली.

यातली मेख लक्षात येताच तेजोयमीही खुदकन हसली.

सुरेश वांदिले,

७०१,देवराई सहकारी गृहनिर्माण संस्था,सेक्टर सहा ,कांदिवली पश्चिम,मुंबई ६७

९३२४९७३९४७