बर्डबूक!
सुट्यांमध्ये हे करुन झालं, ते करुन झालं. इकडे जाणं झालं. तिकडे उंडारणं झाला. पिज्जा झाला, मंचुरिअन झालं, आईसक्रीम झालं, पत्ते झाले, ल्युडो झालं, सापशिडी झाली…आता काय? तेजोमयीला प्रश्न पडला.
“सुटितलं सगळचं तर करुन झालय, आता काय करायचं?” तिने अलेक्झांडरला विचारलं. त्याला प्रश्नार्थक बोलणं बरोबर कळतं. त्याने तिच्याकडे बघितलं नि तडक गॅलरित गेला. मागोमाग तेजोमयीही गेली. गॅलरीच्या बाहेर ग्रीलवर उभा राहून अलेक्झांडर काही इशारे करु लागला. तेजोमयीने बाहेर बघितलं. गॅलरिच्या त्या बाजूने वाहता नाला. त्याच्या अवतीभवती बरीच झाडझुडपं. उन्हाळ्यातही काही झाडांवर केशरी-नारंगी रंगाची, तर काही झाडांवर पांढरी फुलं उमलेली.
“याचा आणि माझ्या कंटाळ्याचा काय संबंध?” तिने अलेक्झांडरला विचारलं. “तुला काही कळलं नाहीका?”अशा आशयाचे भाव, त्याच्या चेहऱ्यावर उमटले. तेजोमयीने नकारार्थी मान हलवली.
अलेक्झांडर ग्रीलवरुन खाली उतरला. काही क्षण तेजोमयीकडे बघितलं, नि अलेक्सा गोर्जीकडे गेला. त्याने इशाऱ्याने गॅलरीकडे चल, असं तिला सुचवलं. अलेक्सा गॅलरीत आली. तेजोयमीला बघून तिला आश्चर्य वाटलं. तू काय करतेस, असं विचारलं. तेव्हा, तेजोमयीने आतापर्यंतचा सगळा घटनाक्रम सांगितला. गोर्जीने मग बाहेर बघितलं. एका डोळ्यातील दुर्बिणीने झाडाझुडपांवर नजर टाकली.
“फंटास्टिक!” गोर्जी चटकन म्हणून गेली.
“काय झालं?” तेजोमयीनं विचारलं.
“तुझ्या कंटाळ्यावरचा उपाय, अलेक्झांडरला कळला. तो केलास तर, या सुटिचा चांगलाच सदुपयोग होईल.”
“तुला कसं कळलं? की उगाच हवेत बाण मारतेस?”
“माझ्या डोळ्यातल्या दुर्बिणितून तिथे खूप पक्षी दिसले.”
“खूप म्हणजे?”
“ते नाही सांगणार.”
“शहाणपणा करु नकोस.”
“या शहाणपणताच तुझा कंटाळा घालवण्याचा उपाय दडलाय.”
“जास्त उत्सुकता ताणू नकोस. सांगूनच टाक.”
“या झाडांवर पक्षी किती? याची यादी कर, म्हणजे त्यांना मोज.”
“पण, ते एकाच फांदिवर कुठे बसतात? येतात भुर्रकन, जातात फुर्रकन.”
“मग, त्यांच्यावर लक्ष ठेवून, भुर्रकन आलेला पक्षी कोणत्या रंगाचा? फुर्रकन उडालेल्या पक्षाची चोच कशी? तो आवाज काढतो कसा? शिटीसारखा की शिळेसारखा की फक्त कर्कश! झेप घेताना उडतात कसे, नि खाली येतात कसे? कोणत्या पक्षाला भितात नि कुणाची दखलही घेत नाही? बोटा एव्हढ्या की हातभार आकाराचा? उडताना पंखांचे काही वैशिष्ट्य दिसतं का? पक्षी एकटेच असतात की जोडीनं? तू असं निरीक्षण कर, दररोज, सकाळ-संध्याकाळ दोन तास. दिसलेल्या पक्षाचं वर्णन डायरित लिहून काढ. पंधरा दिवसात, तुझं ‘बर्डबूक’ होईल.” गोर्जीने तेजोमयीला समजावलं.
गोर्जीचं सांगणं ऐकून तेजोमयी हरखून गेली. तिचं सांगणं, मजेशीर होतं. आपण कधीच या झाडांकडे, या नजरेने बघितलचं नाही, याचं तिला वाईट वाटलं. तिने गोर्जीला थॅंक्स म्हंटलं.
पक्षी निरीक्षणाची जय्यत तयारी तेजोमयीने केली. बाबांना सांगून ॲमेझावरुन दुर्बिण बोलावली. डोक्यावर हॅट घालून, नाल्याजवळ जाऊन दुबिर्णितून पक्षी बघू लागली. तर कधी गॅलरीतून. जे दिसलं, ते व्यवस्थित टिपलं. मोबाइलच्या कॅमेऱ्यातून फोटो काढले. काही पक्षांची नावं तिला ठाऊक होती. काहींची नाही. ब्ल्यू टूथव्दारे सगळे फोटो गोर्जीच्या मेंदूत टाकले. गोर्जीने माहितीच्या महाजालात मेंदूला पाठवलं नि सगळ्या पक्षांची नावं, त्यांची सगळी वैशिष्ट्ये शोधून काढली.
मग तेजोयमीने गोर्जीच्या मदतीने, ही माहिती संगतवार लावली. तब्बल २६ पक्षी, त्या झाडावर येत, नि जात, हे या निरीक्षणातून दिसलं. आपल्या बर्डबूकचं नाव तिने, ‘अब तक छब्बीस’, असं दिलं.
“गोर्जे, हे अलेक्झांडरला कसं काय कळलं असेल? तेजोमयीनं विचारलं.
“तो दररोज काही वेळ बारकाईने गॅलरीकडे बघतो, हे माझ्या लक्षात आलच होतं. पण जेव्हा मी, दुर्बिणितून बघितलं, तेव्हा, मी ताडलं की हा गडी, झाडं, फुल, पानं,पक्षी म्हणजे निसर्गावर प्रेम करणारा आहे. तेव्हाच, ही पक्षी निरीक्षणाची कल्पना सुचली.
“निसर्गावर प्रेम केलं की, असं अफलातून दिसतं, ज्ञानातही भर पडते, हे कळलं बरं का मला.”
“आणि कंटाळा तर आसपासही फिरकत नाही.” गोर्जी अलेक्झांडरकडे बघत म्हणाली.
अलेक्झांडरने शेपूट हलवून नि उडी मारुन, अगदी बरोबर, हे त्याच्या पध्दतीने सांगितलं. तेजोमयीने प्रेमाने त्याला मिठी मारली.
सुरेश वांदिले